Zdarza się, że o wartości firmy przesądza jedno konkretne aktywo, zyskowna umowa lub koncesja. Jaką formę nabycia wybrać? Jakie konsekwencje prawne i podatkowe będzie miał Twój wybór? Przeczytaj i dowiedz się.
Kupno spółki
By nabyć spółkę trzeba kupić jej udziały lub akcje. W takiej sytuacji zmieniają się udziałowcy jednak sama spółka zachowuje wszystkie aktywa i zobowiązania, które miała dotychczas. Taka metoda przeprowadzenia transakcji jest zwykle stosowana gdy spółka jest dla nabywcy cenna jako gospodarcza całość. Jest również jedynym sposobem na „przejęcie” niektórych licencji, zezwoleń, interpretacji podatkowych czy kontraktów zawieranych z podmiotami publicznymi. Uprawnienia wynikające z tych tytułów zwykle nie mogą być przeniesione na inny pomiot.
Kupując udziały w spółce ryzykujemy jednak, że poza cennymi aktywami lub uprawnieniami są w niej również zobowiązania, o których istnieniu sprzedawcy udziałów nas nie poinformowali (dotyczy to zwłaszcza zobowiązań warunkowych np. z tytułu poręczeń lub weksli). Może się również okazać, że działania spółki z przeszłości spowodują (np. kilka lat po sfinalizowaniu transakcji) powstanie istotnych zaległości podatkowych lub roszczeń ze strony innych pomiotów. Podstawowymi środkami zabezpieczającymi przed takim ryzykiem jest dokładne zbadanie prawne i podatkowe spółki (tzw. due diligence) oraz skonstruowanie umowy sprzedaży udziałów lub akcji w taki sposób by na sprzedawcę przerzucić odpowiedzialność za skutki finansowe czynności lub zdarzeń, które zostały zatajone przed kupującym. O tym czym jest due diligence dowiesz się z artykułu Co to jest due diligence i czy jest bezpieczny?
Skutki zbycia udziałów w różnych spółkach po stronie sprzedawcy opisaliśmy w artykule Jaki jest podatek przy sprzedaży firmy? Dla kupującego podstawową wadą kupna spółki jest brak możliwości prostego zaliczenia do kosztów podatkowych wydatków poniesionych na jej nabycie. Ceny udziałów nie można amortyzować. Można ją uwzględnić dopiero w razie kolejnej sprzedaży udziałów/akcji.
Jakie ryzyko niesie za sobą nabycie akcji/udziałów po cenie niższej niż ich wartość przeczytasz w artykule Objęcie udziałów lub akcji o wartości rynkowej wyższej niż wysokość wkładu gotówkowego.
Nabycie aktywa
Jeśli o wartości firmy przesądza konkretne aktywo, które może przenieść na inny podmiot np. nieruchomość, znak towarowy, linię technologiczną to zwykle nabycie takiego aktywa będzie lepsze niż kupno całej spółki. Po pierwsze taka transakcja będzie mniej ryzykowna od nabycia spółki ponieważ znacznie łatwiej ustalić stan zobowiązać związanych z konkretnym aktywem. Po drugie wydatek na nabycie będzie mógł być przez kupującego amortyzowany czyli stopniowo zaliczany do kosztów podatkowych.
Podsumowanie
Warto pamiętać, że transakcje obu wspomnianych typów można tak je zaplanować by obciążenia podatkowe z nimi związane zostały zminimalizowane.
Wojciech Kaptur