Spory w spółce, niestety, nie należą do rzadkości. Jak zatem zabezpieczyć się przed kryzysem w spółce? Decyzja o prowadzeniu działalności w formie spółki, niezależnie od jej typu, powinna zostać poprzedzona uzgodnieniem kilku podstawowych kwestii.
Kto będzie wspólnikiem?
Sprawa podstawowa i niby oczywista. Najczęściej czynnikiem decydującym o tym kto będzie wspólnikiem są kwestie majątkowe wynikające z posiadania kapitału na start działalności spółki, lub kwestie związane z doświadczeniem danej osoby, jej zdolnościami i wiedzą. Decyzja o tym, z kim zawieramy spółkę, determinuje dobór dalszych postanowień zarówno umownych (statutowych), jak i pozaumownych.
Umowa spółki – co w niej zawrzeć?
Przyszli wspólnicy powinni w umowie spółki (statucie) określić nie tylko wymagane prawem minimum (pozwalające na powołanie spółki), lecz także pomyśleć o zabezpieczeniu w razie ewentualnych kłótni czy sporów wspólników. I tak przyszli wspólnicy powinni szczególną uwagę zwrócić na następujące kwestie:
- bieżące funkcjonowanie spółki – to od uzgodnień wspólników zależy, na jakich zasadach będzie reprezentowana spółka, a także kto będzie miał prawo i w jakim zakresie prowadzić sprawy spółki;
- uregulowanie możliwości wyjścia ze spółki – zbycie udziałów, akcji czy ogółu praw i obowiązków może być obwarowane dodatkowymi wymogami lub odbywać się według określonego schematu – warto na te kwestie zwrócić uwagę aby nie stać się zakładnikiem spółki na wypadek ewentualnego konfliktu wspólników;
- określenie sukcesji na wypadek śmierci – wspólnicy mogą np. określić, czy w miejsce zmarłego wspólnika mają wstąpić jego spadkobiercy, czy też zostaną oni spłaceni;
- metody podejmowania uchwał/decyzji w spółce – warto przed podpisaniem umowy opracować schemat podejmowania uchwał/decyzji w spółce, który będzie bardziej praktyczny niż ten przewidziany przez KSH (trzeba pamiętać zwłaszcza o takich kwestiach jak większości potrzebne do podjęcia uchwał, kwora, możliwość głosowania na odległość itd.);
- rozliczenie ze wspólnikiem – umowa powinna przewidywać możliwości umorzenia udziałów/akcji lub zwrotu wkładu wspólnika, co może być dobrym rozwiązaniem pozwalającym na rozliczenie się i rozstanie ze skonfliktowanym wspólnikiem;
- udział w zysku – zarówno w spółkach osobowych, jak i kapitałowych zasady udziału w zysku wspólnicy mogą modyfikować poprzez stosowne postanowienia umowne lub poprzez przyjęcie odpowiedniej polityki dywidendowej;
- zakres obowiązków wspólników – zasadą jest, że wszelkie powtarzające się świadczenia niepieniężne oraz dopłaty wspólnika powinny być określone w umowie spółki.
Powyższe kwestie, uwzględniając oczekiwania przyszłych wspólników, a także typ spółki, można kształtować w sposób minimalizujący powstanie konfliktów wspólników w przyszłości.
Nie tylko umowa spółki zabezpiecza wspólników
Konflikty w spółce najskuteczniej przezwyciężyć można wtedy, gdy odpowiednio skonstruowana została umowa spółki (statut). Często jednak kluczowe bywają również inne dokumenty, takie jak porozumienia, polityki inwestycyjne czy dywidendowe. Oczywiście takie porozumienia nie zapobiegają wszystkim konfliktom w spółce, ale najczęściej pozwalają w łagodny i sprawny sposób konflikt zakończyć. Przykładowo porozumienie inwestycyjne może przewidywać stosowne opcje, które pozwolą wyjść z pata decyzyjnego. Porozumienia mogą również szczegółowo regulować wzajemne relacje między wspólnikami oraz zasady funkcjonowania samej spółki. Szczegółowa regulacja powyższych kwestii w dodatkowych porozumieniach nie tylko zwiększa bezpieczeństwo wspólników, lecz także gwarantuje poufność wspólnych uzgodnień.
Więcej o porozumieniu wspólników przeczytasz w artykule Porozumienie wspólników – praktyczne kwestie dotyczące pozaumownego uregulowania zasad funkcjonowania spółki w naszym portalu spolkazoo.net.
Nie trać czasu – znajdź odpowiedniego prawnika od sporów!
Konflikty w spółce przeważnie są długotrwałe, przez co tracą na tym zarówno wspólnicy, jak i sama spółka. Warto zatem przed podpisaniem umowy spółki (statutu) zwrócić się do doradcy prawnego, który pomoże dobrać stosowne postanowienia umowne, a także sporządzić odpowiednie porozumienia pozaumowne. Żeby dowiedzieć się więcej, przeczytaj nasze artykuły Dlaczego w sporach wspólników doradcą powinien być wyspecjalizowany „prawnik od sporów”, a nie prawnik „od wszystkiego”? oraz Spór wspólników – czyli jak przeciwdziałać konfliktowi w spółce i jak wyjść z niego zwycięsko?
We wszystkich spółkach prędzej czy później pojawia się trudny moment, który może stać się przyczynkiem do konfliktu wspólników. Obejrzyj nasz film instruktażowy: Jak przygotować się do sporu między wspólnikami?
Ryszard Cichy
