Właściwie każda transakcja, w której zaangażowane są środki finansowe ma jakieś skutki podatkowe. W wielu sytuacjach, nieodpowiednio zaplanowany przebieg transakcji może doprowadzić do obowiązku zapłaty dużo wyższego podatku. Z tego powodu o podatkach warto myśleć przed, a nie po fakcie.
Radzilibyśmy, by przed każdą znaczącą transakcją przeprowadzić analizę podatkową, co niekoniecznie oznacza, że należy zawsze coś w niej zmieniać… Zdarza się, że zaprojektowany przez Ciebie model jest właśnie tym optymalnym (i planowany przebieg transakcji już jest najbardziej optymalny podatkowo).
Najpopularniejszym przykładem odpowiedniego planowania podatkowego transakcji jest uwzględnienie przy sprzedaży prywatnej nieruchomości przepisów, zgodnie z którymi po upływie 5 lat od jej nabycia sprzedaż nie jest opodatkowana podatkiem dochodowym. Do znacznego obniżenia obowiązków podatkowych wystarczy niekiedy wstrzymanie się kilka dni z zawarciem umowy do momentu upłynięcia terminów ustawowych.
Przykładów takich działań jest bardzo dużo, zwłaszcza w ramach transakcji biznesowych. Ze względu na ich złożoność i wieloetapowość wielokrotnie dochodzi do sytuacji, że ten sam planowany efekt można osiągnąć na wiele różnych sposobów, a etapy transakcji można realizować w różnej kolejności. Te alternatywy, pozornie skutkujące osiągnięciem takiego samego efektu mogą mieć różne skutki podatkowe, co z kolei może przesądzić o opłacalności transakcji. Wiemy z praktyki, że często z pozoru drobna różnica w opodatkowaniu – np. zastąpienie przy sprzedaży nieruchomości podatku PCC (2%) „odliczalnym” podatkiem VAT (wskutek zarejestrowania się sprzedawcy jako podatnika VAT) może zdecydować o tym czy transakcja się opłaca nabywcy, czy nie.
Innym przykładem może być sytuacja, w której inwestor zamierza dokapitalizować spółkę z o.o. pożyczką oraz nabyć lub objąć w niej udziały. W zależności od kolejności działań, pożyczka będzie podlegać opodatkowaniu PCC lub nie. Wynika to z faktu, że pożyczki udzielone przez wspólnika spółki kapitałowej są zwolnione z podatku, zatem nabycie/objęcie udziałów przed jej udzieleniem jest rozwiązaniem bardziej optymalnym.
W naszej opinii większość transakcji powinna zostać przeanalizowana pod względem kosztów – nie tylko podatkowych, ale także kosztów prawnych, administracyjnych, finansowych, zabezpieczeń, notarialnych, sądowych itp.
Transakcje o wyższej wartości z całą pewnością zawsze warto zweryfikować (nawet najdrobniejsza oszczędność to znaczące korzyści). Operacje o mniejszym ciężarze gatunkowym czasami mogą nie być warte przeprowadzania analiz podatkowych, ponieważ koszty takiej analizy mogą przewyższyć możliwe do uzyskania oszczędności Wszystko zależy od konkretnego przypadku – bo pojęcia „wyższa wartość”, „większa transakcja”, „znacząca operacja” – oceniane są subiektywnie przez wszystkich podatników.
Co ważne, o ile oczywistym jest planowanie podatkowe transakcji z punktu widzenia podmiotu, który bezpośrednio płaci z tego tytułu podatki (sprzedawca aktywów, wnoszący aporty, obejmujący udziały czy akcje, zaciągający pożyczki, itd.), o tyle warto podkreślić, że także druga strona transakcji (a więc kupujący, nabywający, pożyczkodawcy itp.) pośrednio „płaci” podatki, z reguły zawarte w „cenie”. Wspólne spojrzenie na całość zobowiązań podatkowych wynikających z danej transakcji pozwala często uzgodnić wspólną optykę i doprowadzić negocjacje do prawdziwie kompromisowego rezultatu!
Z naszego doświadczenia zalecamy przeprowadzenie analizy podatkowej przy:
- sprzedaży i zakupu aktywów: nieruchomości, udziałów i akcji, praw z tytułu uczestnictwa w spółkach osobowych, praw majątkowych, przedsiębiorstw (w przypadku podmiotów gospodarczych), licencji;
- przekształceń, połączeń i podziałów;
- zmian osobowych w ramach różnorakich spółek (przystępowanie do spółek nowych wspólników, występowanie dotychczasowych wspólników);
- dokapitalizowania spółek;
- tworzenia struktur holdingowych i spółek powiązanych, (w przypadku struktur holdingowych i spółek powiązanych nie wolno zapominać o aspekcie dokumentacji cen transferowych - więcej na ten temat znajdziesz na naszym portalu poświęconym dokumentacji cen transferowych www.powiazane.pl).
Rafał Szymkowiak, Tomasz Bojkowski, Paweł Malewski
