Wprowadzony z początkiem roku 2022 estoński CIT 2.0 nieustannie cieszy się znacznym zainteresowaniem wśród przedsiębiorców. Jak opodatkowane są zyski spółki w estońskim CIT? Na co zwrócić uwagę by prawidłowo ustalić podstawę opodatkowania? Tego wszystkiego dowiesz się z poniższego artykułu, w którym informacje wzbogaciliśmy o liczne przykłady, które łatwiej pozwolą zrozumieć estoński CIT.
Zamów nasz kurs online "Jak zarabiać i nie płacić podatków – czyli ESTOŃSKI CIT w praktycznych przykładach"Z kursu dowiesz się m.in:
Zobacz program i zamów tutaj. |
Warunki zatrudnienia w estońskim CIT
Każda spółka decydująca się na wybór opodatkowania w formie ryczałtu od dochodów spółek jest zobowiązana spełnić szereg warunków przewidzianych w ustawie o CIT. Jednym z kluczowych jest obowiązek utrzymania zatrudnienia w spółce na odpowiednim poziomie oraz na podstawie właściwego tytułu prawnego - umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej.
Umowa o pracę
Spółka opodatkowana estońskim CIT musi zatrudniać na podstawie umowy o pracę co najmniej 3 osoby w przeliczeniu na pełne etaty. Warto zaznaczyć, że do tej liczby nie wlicza się udziałowców, akcjonariuszy ani wspólników spółki.
Co więcej, zatrudnienie powinno być utrzymane na wskazanym poziomie przez okres co najmniej 300 dni w roku podatkowym. Jeżeli z jakiegoś względu rok podatkowy spółki został przedłużony lub skrócony to wówczas poziom zatrudnienia powinien być utrzymany przez co najmniej 82% dni przypadających w zmodyfikowanym roku podatkowym stosowania ryczałtu.
Przykład 1
X Spółka z o.o. w 2022 r. zatrudnia czterech udziałowców na podstawie umowy o pracę (przez cały rok) oraz 6 pracowników sezonowych, również na podstawie umowy o pracę (okres 1 czerwca - 30 września 2022).
Sposób wyliczenia limitu zatrudnienia:
(122*/365) x 100% = 33%
*liczba dni, w których było zatrudnionych co najmniej 3 pracowników sezonowych. Nie możemy uwzględnić udziałowców spółki.
W powyższej sytuacji warunek zatrudnienia nie został spełniony przez X spółka z o.o.
Umowy cywilnoprawne
Jeżeli spółka nie zatrudnia na podstawie umowy o pracę, ustawodawca przewidział możliwość spełnienia limitów zatrudnienia także z wykorzystaniem umów cywilnoprawnych.
Spółka musi wówczas zatrudniać co najmniej 3 osoby fizyczne na podstawie umów innych niż umowa o pracę oraz ponosić na ich rzecz wydatki miesięczne w wysokości co najmniej trzykrotności przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw włącznie z wypłatami z zysku za trzeci kwartał roku kalendarzowego poprzedzającego pierwszy dzień opodatkowania ryczałtem. Sprawia to, że spółki wchodzące na estoński CIT w 2023 roku będą zobowiązane ponosić na współpracowników łączne miesięczne nakłady w wysokości co najmniej 20.218,26 zł (3 x 6.739,42 zł).
Co więcej, podobnie jak w przypadku zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, zleceniobiorcy/wykonawcy dzieła będący udziałowcami, akcjonariuszami ani wspólnikami spółki opodatkowanej estońskim CIT nie są wliczani do minimalnego limitu. Ponadto, w związku z wypłatą tych wynagrodzeń spółka występować powinna jako płatnik zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych lub składek na ubezpieczenia społeczne.
Warto zauważyć, że limitu zatrudnienia pracowników na podstawie umowy o pracę oraz na podstawie umowy cywilnoprawnej nie wolno łączyć i każdy z nich powinien być rozpatrzony osobno.
Przykład 2
Y prosta spółka akcyjna zatrudnia w 2022 roku 5 osób. 2 osoby na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu przez cały rok, a w okresie od stycznia do sierpnia 3 osoby powyżej 26 roku życia na podstawie umowy zlecenia (których wynagrodzenie miesięczne przekracza 10 tys. złotych).
W powyższym przykładzie, pomimo okresowego zatrudnienia 5 osób jednocześnie, spółka nie spełnia warunków zatrudnienia koniecznych do skorzystania z opodatkowania w formie ryczałtu. W przypadku osób na umowie o pracę nie spełnia ona warunku ilościowego, natomiast w przypadku zleceniobiorców nie został spełniony wymóg wypłaty określonej sumy wynagrodzeń w każdym miesiącu roku.
Mały podatnik
Powyższe wymogi zatrudnienia, w szczególności dotyczące umów cywilnoprawnych mogą być bardzo rygorystyczne, m.in. dla spółek dopiero rozpoczynających działalnością gospodarczą lub funkcjonujących w mniejszej skali. Zostało to dostrzeżone przez ustawodawcę, który wprowadził dla tego rodzaju spółek pewne udogodnienia.
Jeżeli spółka rozpoczyna swoją działalność, w pierwszym roku opodatkowania estońskim CIT nie ma obowiązku zatrudniania pracowników. Jednakże, wraz z każdym kolejnym rokiem opodatkowania estońskim CIT spółka musi zwiększać zatrudnienie o 1 osobę.
Natomiast spółki posiadające status małego podatnika, w pierwszym roku opodatkowania estońskim CIT dla spełnienia warunku zatrudnienia muszą zatrudniać co najmniej jedną osobę na podstawie umowy cywilnoprawnej lub umowy o pracę. Jak wskazano powyżej, w przypadku umowy zlecenie wynagrodzenie zatrudnionej osoby musi być równe co najmniej przeciętnemu miesięcznemu wynagrodzeniu w sektorze przedsiębiorstw za trzeci kwartał poprzedniego roku.
Warto zaznaczyć, że w przeciwieństwie do podatników rozpoczynających działalność spółka posiadająca status małego podatnika jest zobowiązana od kolejnego roku podatkowego utrzymywać zatrudnienie w pełnym wymiarze 3 etatów (lub odpowiednio 3 osób na umowach cywilnoprawnych z właściwym wynagrodzeniem).
Inne warunki wejścia na estoński CIT
Oprócz opisanych powyżej wymogów zatrudnienia, każda spółka planująca skorzystanie z estońskiego CIT powinna dodatkowo zweryfikować inne przewidziane w ustawie warunki.
Odpowiedni charakter przychodów spółki
Co do zasady, z możliwości skorzystania z estońskiego CIT wyłączone są wszelkiego rodzaju przedsiębiorstwa prowadzące działalność finansową (przychody z niej muszą stanowić mniej niż 50% wszystkich przychodów) polegającą m.in. na udzielaniu pożyczek, poręczeń i gwarancji oraz lub uzyskiwania przychodu ze zbycia instrumentów finansowych. Jeżeli spółka korzysta w szerokim zakresie z faktoringu, to zgodnie z ostatnimi interpretacjami podatkowymi, może również mieć problemy ze spełnieniem wymogów wejścia na estoński CIT.
Właściwa forma oraz struktura organizacyjna prowadzonej działalności
Z estońskiego CIT może skorzystać większość spółek, które podlegają opodatkowaniu CIT. Oznacza to, że z tej formy opodatkowania mogą skorzystać:
- spółki komandytowe,
- spółki komandytowo-akcyjne,
- spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,
- spółki akcyjne,
- proste spółki akcyjne.
Warto zauważyć, że z estońskiego CIT nie będzie mogła skorzystać spółka jawna będąca podatnikiem CIT.
Co więcej, wspólnikami spółki opodatkowanej ryczałtem mogą być wyłącznie osoby fizyczne. Sama spółka nie może posiadać udziałów lub akcji w kapitale innej spółki, tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym lub instytucji wspólnego inwestowania. Niedopuszczalne jest także posiadanie przez spółkę ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną oraz praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciel (fundator) lub beneficjent fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym.
Wspólnicy będący osobami fizycznymi nie mogą także posiadać wyżej wskazanych praw, z wyjątkiem prawa do otrzymania świadczenia jako beneficjent lub fundator fundacji rodzinnej. Tym samym wspólnicy spółek opodatkowanych estońskim CIT mogą jednocześnie uczestniczyć w nowo wprowadzanej w Polsce fundacji rodzinnej.
Odpowiednia postać sprawozdań finansowych
Spółki opodatkowane CIT estońskim nie mogą sporządzać sprawozdań finansowych zgodnie z międzynarodowymi standardami rachunkowości za okres opodatkowania ryczałtem.
Proces przejścia spółki na estoński CIT
Po spełnieniu przez spółkę wszystkich warunków, do wyboru opodatkowania ryczałtem, konieczne jest dopełnienie odpowiednich formalności. Należy do nich złożenie do właściwego naczelnika urzędu skarbowego oświadczenia o wyborze opodatkowania ryczałtem oraz złożenia przez wspólników oświadczenia o podmiotach, w których posiadają prawa m.in. w postaci udziału w kapitale lub ogóle praw i obowiązków.
Oświadczenie ZAW-RD
Jest to oświadczenie o wyborze opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek przez podatnika. W formularzu należy wskazać okres opodatkowania ryczałtem oraz uzupełnić podstawowe dane spółki. Następnie powinien on zostać podpisany przez osobę uprawnioną do reprezentacji przedsiębiorstwa.
Formularz składa się do urzędu właściwego dla spółki do końca pierwszego miesiąca pierwszego roku podatkowego opodatkowania ryczałtem. Warto zauważyć, że oświadczenie może zostać złożone do urzędu skarbowego elektronicznie.
Oświadczenie OSW-RD
Jest to oświadczenie, w którym wspólnicy spółki opodatkowanej ryczałtem informują fiskusa o innych podmiotach, w których posiadają bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 5% udziału w kapitale. Wspólnicy składają oświadczenie samej spółce i przekazują je do urzędu tylko w przypadku otrzymania odpowiedniego wezwania. Oświadczenie OSW-RD należy złożyć spółce do końca pierwszego miesiąca pierwszego roku podatkowego opodatkowania ryczałtem.
Przykład 3
Dla Z spółka komandytowa pierwszym rokiem opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek będzie okres od 1 lutego 2023 roku do 31 grudnia 2023 roku.
Oznacza to, że do 28 lutego 2023 roku spółka ma obowiązek złożyć zawiadomienie ZAW-RD do właściwego naczelnika urzędu skarbowego, a jej wspólnicy powinni złożyć spółce oświadczenie OSW-RD.
Ustalenie podstawy opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek
Cechą charakterystyczną estońskiego CIT, jest brak opodatkowania do momentu wypłaty zysku spółki na rzecz jej wspólników. Co ważne, w przypadku wypłaty opodatkowaniu podlega tylko równowartość zysku przeznaczonego do wypłaty. Sprawia to, że jest to bardzo korzystna forma opodatkowania dla przedsiębiorstw planujących duże inwestycje oraz chcących polepszyć płynność finansową spółki.
Opodatkowanie bieżącego zysku spółki
Co jednak gdy wspólnicy spółki jednak zdecydują się na wypłaty zysku? Jak się okazuje estoński CIT może być dla nich korzystniejszy niż zastosowanie "klasycznej" formy opodatkowania CIT ze względu na przewidziany w ryczałcie mechanizm odliczenia, skutkujący znacznym obniżeniem efektywnego opodatkowania. Stawka podatku na poziomie spółki wyniesie 10% dla małych podatników oraz 20% w przypadku pozostałych podatników. Dodatkowo wspólnik odlicza od swojego podatku od dywidendy wynoszącego 19% określony procent (90% przy małym podatniku i rozpoczynającym działalność, 70% w pozostałych przypadkach) podatku zapłaconego przez spółkę.
Przykład 4
Opodatkowana estońskim CIT ABC sp. z o.o. (mały podatnik) osiągnęła w 2022 roku 3 mln zysku netto. Udziałowcy postanowili oni o wypłacie 100% zysku ze spółki. Wspólnik X posiada 60%, a wspólnik Y 40% udziału w zysku spółki.
Opodatkowanie na poziomie spółki
3 000 000 zł x 10% = 300 000 zł
Opodatkowanie udziałowca X:
(3 000 000 zł x 60%) x 19% - 90% x (300 000 zł x 60%) = 180 000 zł
Opodatkowanie udziałowca Y:
(3 000 000 zł x 40%) x 19% - 90% x (300 000 zł x 40%) = 120 000 zł
Efektywna stawka opodatkowania w pierwszym roku: 20%
Ukryte zyski
Pomimo braku opodatkowania bieżących zysków, ustawodawca przewidział szereg wyjątkowych sytuacji, w których spółka jednak będzie zobowiązana do zapłaty podatku. Do jednej z najbardziej powszechnych należą tzw. ukryte zyski.
Ustawa przez ukryte zyski rozumie korzyści w postaci świadczeń pieniężnych (w tym zmniejszenia udziału kapitałowego wspólnika), niepieniężnych, odpłatnych, nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych, wykonane w związku z prawem do udziału w zysku, inne niż podzielony zysk, których beneficjentem, bezpośrednio lub pośrednio, jest udziałowiec, akcjonariusz albo wspólnik lub podmiot powiązany bezpośrednio lub pośrednio z podatnikiem lub z tym udziałowcem, akcjonariuszem albo wspólnikiem.
Inaczej mówiąc ukryty zysk to potencjalnie każda wypłata pieniędzy na rzecz wspólnika lub podmiotu z nim powiązanego w postaci innej niż dywidenda. Do przykładowych transakcji należą m.in. podwyższenie kapitału zakładowego ze środków spółki, darowizny, odsetki wypłacane wspólnikowi przez spółkę od udzielonej jej pożyczki oraz pożyczka udzielona wspólnikowi przez spółkę.
Przykład 5
Jan Kowalski będący wspólnikiem spółki komandytowo-akcyjnej opodatkowanej estońskim CIT udziela spółce pożyczki w wysokości 100 tys. oprocentowanej na 10%.
W powyższym przykładzie odsetki stanowią ukryty zysk. Od tych odsetek spółka będzie musiała zapłacić podatek.
Wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą
W ustawie próżno szukać dokładnej definicji, więc w celu zrozumienia tego pojęcia należy zwrócić się ku stanowiskom organów podatkowych w wydawanych interpretacjach indywidualnych oraz wyrażonemu przez Ministerstwo Finansów w przewodniku do ryczałtu od dochodów spółek z grudnia 2021 roku.
Co do zasady, jako wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą można rozumieć wszelkie wydatki, które nie mają bezpośredniego związku z działalnością prowadzoną przez podatnika. Zgodnie z przewodnikiem Ministerstwa aby prawidłowo zakwalifikować wydatek można posiłkować się definicją ukrytych zysków oraz kwalifikacją wydatków do kosztów niestanowiących kosztów uzyskania przychodów w ramach ustawy o CIT, wynikającą z praktyki podmiotu jak również orzecznictwa sądowo-administracyjnego.
Przykład 6
X spółka z o.o. (będąca małym podatnikiem) ze względu na niedochowanie należytej staranności musi zapłacić swojemu kontrahentowi karę umowną w wysokości 10 tys. złotych z tytułu wady dostarczonych mu towarów.
Kwota wypłacona przez spółkę kontrahentowi będzie stanowić wydatek niezwiązany z działalnością gospodarczą podlegający opodatkowaniu.
Nadal masz wątpliwości, czy estoński CIT jest dla Twojej firmy? Nasi specjaliści przygotowali kurs, z którego dowiesz się jak rozliczać i prowadzić księgowość spółki opodatkowanej estońskim CIT. Sprawdź teraz!
Utrata prawa do estońskiego CIT
Na koniec warto zauważyć, że ustawodawca przewidział szereg sytuacji, które skutkują "wyjściem" spółki z estońskiego modelu opodatkowania. Co do zasady, spółka utraci prawo do opodatkowania ryczałtem w m.in. przypadku:
- złożenia informacji o rezygnacji z opodatkowania ryczałtem;
- niespełnienia któregoś z warunków (np. sporządzanie w sprawozdań w sposób inny niż przewidziany w ustawie o rachunkowości);
- przejęcia innego podmiotu w drodze łączenia lub podziału.
Co więcej, należy wskazać, że w przypadku rezygnacji lub utraty prawa do skorzystania z estońskiego CIT, wypłata zysku wypracowana w okresie korzystania z tej formy opodatkowania nadal korzystać będzie z preferencyjnych zasad. Podatnik może zadecydować, czy zapłaci jednorazowo podatek od całość zysku wypracowanego w okresie opodatkowania ryczałtem (wtedy późniejsza wypłata tych środków będzie nieopodatkowania), czy też opodatkowania następować będzie częściowo wraz z wypłatą tego zysku.
Jeżeli obecnie płacisz podatek CIT na zasadach ogólnych i uważasz, że estoński CIT to rozwiązanie, które sprawdziłoby się w Twojej spółce, zachęcamy do kontaktu z naszymi specjalistami oraz zapoznaniem się z serią artykułów, które szerzej poruszają tematykę ryczałtu od dochodów spółek.
Kacper Tokarz
Mateusz Janus