Upadłość firmy jest rozwiązaniem ostatecznym, które kończy jej byt. Dlatego ważną alternatywą są postępowania restrukturyzacyjne, których celem jest uniknięcie ogłoszenia upadłości poprzez wyposażenie dłużnika w możliwość skorzystania z procedur naprawczych i oddłużeniowych. O rodzajach postępowań restrukturyzacyjnych przeczytasz w naszym artykule.
Jeżeli firma ma szanse na oddłużenie, to dzięki postępowaniu restrukturyzacyjnemu może obronić się przed upadłością bądź egzekucją prowadzoną przez wierzycieli i stopniowo regulować swoje długi. Przesłanką konieczną do otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego jest niewypłacalność dłużnika, a nawet samo zagrożenie niewypłacalnością.
Więcej o przesłankach koniecznych do otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego piszemy w artykule Kiedy należy złożyć wniosek o otwarcie restrukturyzacji lub ogłoszenie upadłości?
Do postępowań restrukturyzacyjnych należą:
- postępowanie o zatwierdzenie układu,
- przyspieszone postępowanie układowe,
- postępowaniu układowe,
- postępowanie sanacyjne.
Wskazane rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych różnią się od siebie czasem trwania oraz stopniem sformalizowania. Co do zasady, im lepsza jest sytuacja spółki oraz jej kontakt z wierzycielami, tym mniej restrykcyjne postępowanie restrukturyzacyjne można wykorzystać.
Postępowanie o zatwierdzenie układu to najmniej sformalizowana procedura restrukturyzacyjna. W postępowaniu o zatwierdzenie układu to dłużnik wybiera nadzorcę układu, przygotowuje propozycje układowe oraz przedstawia je wierzycielom dbając o to, by odpowiednia większość poparła układ. Dopiero po przyjęciu układu, dłużnik składa do sądu wniosek o zatwierdzenie układu. Zainicjowanie tego trybu jest możliwe tylko jeżeli suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem nie przekracza 15% ogólnej sumy wierzytelności. W tym postępowaniu dłużnik co do zasady nie traci zarządu nad swoim przedsiębiorstwem. Jeżeli chodzi jednak o wady, to w przeciwieństwie do innych postępowań restrukturyzacyjnych, nie zapewnia ono ochrony przed egzekucjami komorniczymi, które nie ulegają zawieszeniu w związku z zatwierdzeniem układu. Między innymi z tego względu postępowanie o zatwierdzenie układu nie jest często stosowaną procedurą restrukturyzacyjną.
Przyspieszone postępowanie układowe jest najpopularniejszym rodzajem postępowania restrukturyzacyjnego. Tak jak przy postępowaniu o zatwierdzeniu układu jego zainicjowanie jest możliwe tylko jeżeli suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem nie przekracza 15% ogólnej sumy wierzytelności. W tym wypadku jednak w miejsce nadzorcy układu wkracza nadzorca sądowy, który sprawuje kontrolę nad czynnościami dłużnika i sporządza plan restrukturyzacyjny. Popularność tego postępowania wynika to z jego szybkości oraz możliwości zabezpieczenia majątku przed egzekucją. Sąd powinien rozpoznać wniosek o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego w ciągu tygodnia od momentu jego złożenia. Wraz z pozytywnym rozpatrzeniem majątek dłużnika staje się masą układową. Przyspieszone postępowanie układowe z założenia powinno potrwać 2-3 miesiące.
Postępowanie układowe rządzi się podobnymi zasadami jak przyspieszone postępowanie układowe, pozbawione jest jednak instrumentów usprawniających jego przebieg, w tym dotyczących braku możliwości składania sprzeciwu przez wierzycieli np. co do nieumieszczenia ich w spisie wierzycieli. Postępowanie to daje jednak możliwość na restrukturyzację, gdy suma wierzytelności spornych przekracza 15% ogólnej sumy wierzytelności. Mimo to opisywany tryb nie jest szczególnie popularny.
Postępowanie sanacyjne różni się od przedstawionych powyżej postępowań tym, że oprócz celów charakterystycznych dla postępowania restrukturyzacyjnego, wiąże się z wdrożeniem działań związanych z przywróceniem dobrej kondycji przedsiębiorstwa przy użyciu części środków charakterystycznych dla postępowania upadłościowego. Mocna ochrona przed wierzycielami, możliwość ingerowania nawet w zawarte wcześniej umowy, a także ułatwienia w zwalnianiu pracowników mają jednak swoją cenę. Zarząd nad przedsiębiorstwem przechodzi w ręce zarządcy wyznaczonego przez sąd, który sporządza plan restrukturyzacyjny. Sanacja jest drugim co do popularności postępowaniem restrukturyzacyjnym.
Ile kosztuje postępowanie restrukturyzacyjne?
Koszty postępowania restrukturyzacyjnego zależą od bardzo wielu czynników i trudno wskazać, który rodzaj postępowania jest „najtańszy”. Z całą pewnością najszybsze i najbardziej odformalizowane jest postępowanie o zatwierdzenie układu, wszystko zależy jednak od wielkości i specyfiki przedsiębiorstwa. Na koszty postępowania restrukturyzacyjnego składają się m.in. wynagrodzenie doradcy restrukturyzacyjnego (nadzorcy bądź zarządcy), koszty związane z obsługą prawną, koszty sądowe, koszty obwieszczeń, koszty funkcjonowania rady wierzycieli.
Restrukturyzacja w dobie epidemii koronawirusa
Obecnie, w związku z przepisami dotyczącymi zwalczania skutków epidemii koronawirusa, sprawy o rozpoznanie wniosku restrukturyzacyjnego zostały uznane jako pilne. Oznacza to, że mimo panujących warunków tego rodzaju wnioski powinny być sprawnie rozpoznawane.
Niestety przepisów o wsparciu finansowym związanym ze stanem epidemii nie stosuje się do przedsiębiorców, wobec których ogłoszono upadłość, oraz przedsiębiorców, wobec których otwarte zostało postępowanie restrukturyzacyjne. Upadłość bądź restrukturyzacja oznaczają więc „odcięcie” od tarczy finansowej.
Marcin Tomczak
