Ustalając podstawę obliczenia daniny solidarnościowej, można odliczyć straty poniesione w latach ubiegłych – orzekają sądy administracyjne. Mimo początkowych oporów możliwość odliczania strat zaczęły również akceptować organy podatkowe.
Podstawa obliczenia daniny solidarnościowej
Od 2019 r. osoby fizyczne, których dochody przekraczają w danym roku 1 mln zł, są obowiązane płacić nowy podatek, nazywany daniną solidarnościową. Podstawę obliczenia daniny solidarnościowej stanowi nadwyżka ponad 1 mln zł dochodów podlegających opodatkowaniu zgodnie z określonymi przepisami ustawy o PIT, po ich pomniejszeniu o składki na ubezpieczenie społeczne oraz ewentualne dochody zagranicznej jednostki kontrolowanej (tzw. CFC). Danina solidarnościowa wynosi 4% obliczonej podstawy.
Więcej na temat daniny solidarnościowej dowiesz się z artykułu Danina solidarnościowa, czyli podatek dla najbogatszych.
Odliczenie straty w podstawie obliczenia daniny solidarnościowej – początkowe stanowisko fiskusa
Od samego początku obowiązywania nowego podatku wątpliwości podatników budziła możliwość odliczenia od podstawy obliczenia daniny solidarnościowej strat podatkowych poniesionych w poprzednich latach. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) w przeszłości konsekwentnie uznawał, że podatnicy nie mają możliwości pomniejszenia podstawy obliczenia daniny solidarnościowej o straty z lat ubiegłych. Fiskus uzasadniał niekorzystne dla podatników stanowisko tym, że ustawodawca wprost nie wymienił straty jako możliwego odliczenia od podstawy obliczenia daniny solidarnościowej, a także brakiem miejsca na odliczenie daniny w deklaracji o wysokości daniny solidarnościowej (formularz DSF-1).
Danina solidarnościowa a odliczenie straty z lat ubiegłych – korzystne wyroki sądów administracyjnych
Ze stanowiskiem Dyrektora KIS nie zgodził się jeden z podatników, który wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim skargę na wydaną w swojej sprawie interpretację indywidualną. Zdaniem podatnika określając podstawę obliczenia daniny solidarnościowej, ma on prawo odliczyć stratę z lat poprzednich.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z dnia 24 lutego 2022 r. (sygn. akt I SA/Go 455/21) zgodził się z podatnikiem i orzekł, że podstawę obliczenia daniny solidarnościowej można pomniejszyć o straty powstałe w latach ubiegłych w ramach tego samego źródła przychodów. W uzasadnieniu wyroku wyjaśniono, że przepisy wskazują jako podstawę obliczenia daniny solidarnościowej nadwyżkę dochodów określonych zgodnie z zasadami przewidzianymi dla opodatkowania PIT. Określając dochód w ten sposób, podatnicy mają prawo do odliczenia od podstawy opodatkowania straty z lat ubiegłych, a zatem te same zasady powinny obowiązywać przy ustalaniu podstawy obliczenia daniny solidarnościowej. Zdaniem WSA sposób sformułowania przepisu określającego podstawę obliczenia daniny solidarnościowej wskazuje, że ustawodawca uniemożliwił kompensowanie dochodu z jednego źródła przychodów stratą z innego źródła. Z brzmienia przepisu nie wynika jednak zakaz ani brak możliwości odliczenia straty w ramach tego samego źródła przychodów.
Fiskus nie zgodził się z ww. orzeczeniem sądu, wnosząc skargę kasacyjną. Sprawa została rozpatrzona przez Naczelny Sąd Administracyjny, który w wyroku z 19 lipca 2022 r. (sygn. akt II FSK 452/22) zgodził się z wyrokiem gorzowskiego WSA oraz stanowiskiem podatnika, jednocześnie odrzucając argumentację zaprezentowaną przez organ.
W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego nie ma przeciwwskazań do odliczenia straty podatkowej z lat ubiegłych na potrzeby ustalenia podstawy obliczenia daniny solidarnościowej. Wspomniany wyrok NSA spowodował, że wojewódzkie sądy administracyjne, które dotychczas różnie orzekały w tego typu sprawach, zaczęły w zasadzie jednolicie wydawać korzystne dla podatników wyroki.
Strata podatkowa w podstawie obliczenia daniny solidarnościowej – aktualne stanowisko organów podatkowych
Mimo początkowej niechęci, czego przejawem są niekorzystne interpretacje indywidualne wydane przez Dyrektora KIS jeszcze w 2023 r., organy podatkowe zmuszone były w końcu zmienić podejście. W połowie tego roku Minister Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską (nr 42274) wskazał, że podziela stanowisko wyrażane w orzecznictwie sądowoadministracyjnym w zakresie możliwości uwzględniania straty z lat ubiegłych przy ustalaniu podstawy obliczenia daniny solidarnościowej.
Skutkiem tego w 2024 roku Szef Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) zaczął uchylać wydane wcześniej przez Dyrektora KIS interpretacje indywidualne z uwagi na stwierdzenie ich nieprawidłowości. Przykładowo w zmianie interpretacji indywidualnej z dnia 29 lutego 2024 r. (nr DOP3.8220.10.2024.HTCE) Szef KAS zauważył, że: w orzecznictwie sądów administracyjnych przyjmuje się, że przy ustalaniu dochodu ze źródeł przychodów stanowiących podstawę obliczenia daniny solidarnościowej należy uwzględniać prawo do odliczenia strat poniesionych z tych źródeł w latach ubiegłych. W ocenie sądów administracyjnych, gdyby intencją racjonalnego ustawodawcy było uniemożliwienie odliczenia straty z lat ubiegłych przy ustalaniu podstawy obliczenia daniny solidarnościowej, to taka regulacja zostałaby wprost wskazana w przepisach ustawy PIT. W konsekwencji, ustalając wysokość dochodu stanowiącego podstawę ustalenia daniny solidarnościowej podatnik uwzględnia straty z lat ubiegłych, jednakże straty te muszą dotyczyć dochodu, który powstał w określonym źródle przychodu i który jednocześnie jest uwzględniony w podstawie obliczenia daniny solidarnościowej za dany okres.
Biorąc pod uwagę powyższe, obecnie nie budzi wątpliwości, że podatnicy mogą uwzględniać straty podatkowe z lat ubiegłych w podstawie obliczenia daniny solidarnościowej. Podatnikom, którzy w poprzednich latach mimo podniesienia strat podatkowych nie odliczyli ich od obliczając należną daninę solidarnościową, otwiera to drogę do korekt deklaracji za te poprzednie lata i wnioskowania o zwrot nadpłaconych kwot.
Nie uwzględniłeś strat podatkowych przy obliczaniu daniny solidarnościowej w poprzednich latach? Skontaktuj się z nami – pomożemy Ci odzyskać nadpłacony podatek.
Kacper Tokarz
Michał Markiewic
