Estoński CIT czy specjalny fundusz inwestycyjny?

Z początkiem 2021 r. planowane jest wprowadzenie w ustawie o CIT dwóch nowych metod opodatkowania: ryczałtu od dochodów spółek kapitałowych (zakładającego, że spółka nie płaci podatku dochodowego tak długo, aż nie będzie wypłacać dywidendy) oraz specjalnego funduszu inwestycyjnego.

Aktualizacja 12.10.2021

Projekt tzw. Polskiego Ładu przewiduje duże i korzystne zmiany w przepisach dotyczących estońskiego CIT, które pozwolą znacznie większej liczbie spółek na korzystanie z tej formy opodatkowania. Więcej szczegółów znajdziesz w artykule Estoński CIT – dla kogo od 2022 r.?

Zmiany w CIT od 2021 r.

Dnia 28 października, Sejm przyjął nowelizację ustawy o CIT, która wprowadza od 1 stycznia 2021 r. dwa nowe rozwiązania – ryczałt od dochodów spółek kapitałowych (tzw. estoński CIT) i specjalny fundusz inwestycyjny.

Oba rozwiązania zostały przewidziane dla spółek kapitałowych planujących inwestycje. Więcej na temat ryczałtu od dochodów oraz specjalnego funduszu inwestycyjnego przeczytasz w artykule Estoński CIT– dla kogo?

Ryczałt od dochodów spółek kapitałowych (tzw. estoński CIT)

Aktualnie każda forma opodatkowania spółek kapitałowych, osobowych, jak również osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą zakłada opodatkowanie podatkiem dochodowym na bieżąco, tj. w momencie uzyskania dochodu. W konsekwencji, jeżeli przedsiębiorca chce zainwestować wygenerowany zysk, najpierw musi go opodatkować.

Założeniem estońskiego CIT jest zapłata podatku przez spółkę z o.o. oraz spółkę akcyjną dopiero w momencie wypłaty zysku do udziałowców lub akcjonariuszy lub przeznaczenia go do konsumpcji (m. in. w formie dywidendy lub pokrycia straty). Spółki, które skorzystają z estońskiego CIT, będą więc mogły zainwestować nawet cały zysk bez konieczności dzielenia się nim z fiskusem.

W tym modelu odchodzi się od klasycznego systemu podatku CIT i odwołuje się do zasad rachunkowości. Przykładowo, mimo iż w tym modelu opodatkowaniu również podlega dochód, to jednak inna jest jego definicja niż na gruncie klasycznego CIT.

Efektywne opodatkowanie estońskim CIT

Ustalając poziom efektywnego opodatkowania dochodu należy uwzględnić podatek CIT, który będzie musiała zapłacić spółka oraz podatek PIT, który będą musieli zapłacić wspólnicy w przypadku wypłaty zysków ze spółki.

Aktualnie biorąc pod uwagę stawkę CIT na poziomie spółki 19% albo 9% (w przypadku małych podatników) oraz stawkę PIT dla wypłaty dywidendy 19%, łączna stawka podatkowa wynosi ok. 26%, w przypadku natomiast większych podatników ok. 34%. O tym, kiedy spółka opodatkowuje dochody według stawki 9% CIT pisaliśmy szerzej w artykule 9% CIT od 2019 r. - kto skorzysta? 

W systemie estońskim stawki CIT wyniosą 25% lub 20%, a dla małych podatników 15% lub 10%. Spółka będzie mogła korzystać ze stawki obniżonej (20% lub 10%), jeśli przeznaczy środki na nakłady inwestycyjne (w wysokości określonej w ustawie o CIT). W razie wypłaty dywidendy stawka PIT nie ulegnie natomiast zmianie i będzie wynosić 19%. Pamiętajmy, że rozwiązanie estońskie dotyczy tylko spółek, których wspólnikami (akcjonariuszami) są wyłączenie osoby fizyczne. Podatek od dywidendy będzie mógł być pomniejszany o część podatku CIT zapłaconego wcześniej przez spółkę. Dzięki temu efektywne opodatkowanie wyniesie 30% lub 25% w przypadku spółki będącej zwykłym podatnikiem i 25% lub 20% w przypadku spółki będącej małym podatnikiem.

Specjalny fundusz inwestycyjny

Nowelizacja ustawy zakłada również możliwość utworzenia przez podatnika specjalnego funduszu (rachunku) inwestycyjnego. Zgromadzone na nim środki będą mogły zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów już w momencie przekazania ich na specjalny rachunek bankowy (w formie odpisów). Warunkiem rozpoznania kosztu podatkowego będzie wydatkowanie tych środków na cele inwestycyjne nie później niż w roku podatkowym następującym po roku, w którym dokonano takiego odpisu. Termin ten będzie można wydłużyć do 3 lat, składając do właściwego naczelnika urzędu skarbowego informację o planowanych inwestycjach i wskazując rok, w którym środki z funduszu zostaną przeznaczone na cele inwestycyjne.

Wysokość dokonywanych odpisów będzie ograniczona do wysokości zysku osiągniętego w poprzednim roku podatkowym.

O tym, jakie wydatki spełniają cel inwestycyjny przeczytasz w artykule Estoński CIT– dla kogo?

Utworzenie specjalnego funduszu inwestycyjnego pozwoli na zachowanie dotychczasowych zasad rozliczeń podatkowych, obowiązujących w ustawie o CIT, co oznacza że spółka nadal będzie miała prawo korzystać z preferencji przewidzianych w „klasycznym” systemie CIT. Przykładowo spółka będzie mogła jednocześnie stosować obniżoną stawkę 9% CIT, IP BOX lub ulgi B+R. Więcej na temat preferencji przewidzianych dla innowatorów znajdziesz na naszym portalu ulgidlainnowacji.pl. 

Przy wyborze takiego rozwiązania, niezbędne będzie utworzenie specjalnego rachunku prowadzonego przez Bank Gospodarstwa Krajowego (albo bank, który zawarł z BGK umowę o współpracę).

Odpis na specjalny fundusz inwestycyjny będzie stanowił pomoc de minimis, czyli formę wsparcia udzielanego mikro, małym i średnim przedsiębiorcom podlegającą limitowaniu (do 200 tys. euro lub 100 tys. euro).

Specjalny fundusz inwestycyjny to rozwiązanie wzorowane na uldze obowiązującej w niemieckim systemie podatkowym.

Specjalny fundusz inwestycyjny a VAT

Korzystając ze specjalnego funduszu inwestycyjnego należy mieć na uwadze, że można finansować z niego wyłącznie kwotę netto inwestycji. W sytuacji w której przedsiębiorca rozliczy w ramach funduszu cenę brutto (z VAT) może stracić prawo do zaliczania odpisów na fundusz do kosztów na okres 3 lat. Równowartość podatku VAT powinna być zatem finansowana z innego źródła, aby nie stracić przysługujących ulg.

Wyjątek stanowi sytuacja w której przedsiębiorca jest zwolniony z VAT lub nie przysługuje mu prawo do odliczenia podatku naliczonego. W takim przypadku kwota VAT wynikająca z inwestycji jest kosztem uzyskania przychodu, a tym samym może być finansowana ze specjalnego funduszu inwestycyjnego.

Błąd polegający na wydatkowaniu środków z rachunku funduszu na cele inne niż wskazane w przepisach ustawy CIT (w tym na zapłatę VAT) – nie zawsze będzie skutkować utratą prawa do ulgi. Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Finansów w przypadku obiektywnej omyłki podatnik może naprawić błąd wpłacając na specjalny rachunek równowartość nieprawidłowo wydatkowanych środków. Kwestią sporną może być jednak to, co stanowi obiektywną omyłkę, dlatego wszelkie błędy będą obarczone ryzykiem utraty ulgi. Kluczowe w takich przypadkach jest to, aby jak najszybciej wpłacić równowartość błędnie przelanej kwoty na specjalny rachunek  z innych środków przedsiębiorstwa.

Estoński ryczałt czy niemiecki fundusz?

Ryczałt od dochodów spółek kapitałowych (tzw. estoński CIT) jako odrębna forma opodatkowania stanowi dużo bardziej skomplikowane rozwiązanie (m.in. moment powstania obowiązku podatkowego, podstawa opodatkowania, stawki podatkowe różnią się od tych przyjętych w „klasycznym” CIT), a jego główna korzyść polega na odroczeniu zapłaty podatku dochodowego.

Natomiast specjalny fundusz inwestycyjny to rozwiązanie oparte na dotychczasowym systemie opodatkowania CIT z możliwością szybszego rozliczenia wydatków na cele inwestycyjne (rozpoznanie kosztu podatkowego w momencie przekazania środków na specjalny rachunek bankowy). Jest to rozwiązanie prostsze do zastosowania i pozwala jednocześnie na zachowanie prawa do preferencji podatkowych.

Zastanawiasz się, z którego rozwiązania skorzystać? Skontaktuj się ze specjalistami Kancelarii PragmatIQ. Więcej o zasadach opodatkowania CIT estońskim i korzyściach, jakie daje ta forma rozliczeń, dowiesz się z naszego szkolenia Jak zarabiać i nie płacić podatków, czyli ESTOŃSKI CIT w praktycznych przykładach. 

Krzysztof Kaczmarek