Czy wiedziałeś, że ze zmianą formy opodatkowania na estoński CIT nie musisz czekać do końca roku podatkowego? Warto wiedzieć, że zmiana formy opodatkowania z zasad ogólnych na estoński CIT jest możliwa również w trakcie jego trwania! Co więcej, w wielu przypadkach może okazać się to korzystne podatkowo. Z naszego artykułu dowiesz się o zaletach takiego rozwiązania, a także o obowiązkach z tym związanych. 

Formy opodatkowania CIT

Podatnik podatku dochodowego od osób prawnych ma do wyboru dwie formy opodatkowania: opodatkowanie na zasadach ogólnych lub ryczałt od dochodów spółek (popularnie określany mianem estoński CIT). Estoński CIT w przeciwieństwie do zasad ogólnych jest fakultatywny i jego wybór wymaga złożenia odpowiedniego oświadczenia o wyborze tej formy opodatkowania. 

Stawki CIT na zasadach ogólnych wynoszą:

• 9% (stawka preferencyjna) lub
• 19% (stawka podstawowa).

Stawka 9% CIT zależy od osiągniętych przez podatnika przychodów ogółem. Więcej o preferencyjnej stawce podatku dochodowego od osób prawnych pisaliśmy w artykułach Stawka 9% CIT – fakty i mity oraz Stawka 9% CIT - kto skorzysta?  

Przy wypłacie zysków do wspólnika na zasadach ogólnych podatku dochodowego od osób prawnych płaci on dodatkowo PIT w wysokości 19%. Efektywne opodatkowanie (łączne opodatkowanie spółki i wspólnika) wyniesie zatem ok. 26% dla małego podatnika oraz ok. 34% dla dużego podatnika. 

Estoński CIT to alternatywna forma opodatkowania w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych. Jej głównym założeniem jest opodatkowanie dochodów spółki dopiero w momencie wypłaty zysków do wspólników. Opodatkowaniu podlega również transfer pieniędzy ze spółki w inny sposób. To oznacza, że wspólnicy sami mogą decydować o wysokości podatku do zapłaty, przeznaczając do wypłaty odpowiednią część zysku. 

Stawki na estońskim CIT 

Obowiązującymi stawkami na estońskim CIT są: 

• 10% - dla spółek rozpoczynających działalność lub posiadających status „małego podatnika”,
• 20% - dla pozostałych spółek.

Przy wypłacie zysku do wspólnika płaci on zryczałtowany 19% PIT (czyli tak samo, jak w przypadku klasycznego CIT). Co istotne, estoński CIT daje wspólnikom prawo do odliczenia części należnego podatku dochodowego od osób prawnych płaconego przez spółkę odpowiadającej posiadanemu udziałowi w zysku tej spółki. Odliczenie jest zależne od statusu spółki i może wynieść 90% (w przypadku spółki będącej małym podatnikiem oraz rozpoczynającej działalność) oraz 70% CIT (w pozostałych przypadkach). 

Dzięki temu efektywne opodatkowanie kwot wypłaconych wspólnikom ze spółki będącej na estońskim CIT jest korzystniejsze niż na klasycznym CIT. Wynosi ono 20% dla małego podatnika i 25% dla pozostałych spółek.

Główne warunki wejścia

Zarówno samo wejście na estoński CIT, jak i utrzymanie tego systemu wymaga od spółki spełnienia kilku warunków. Warunki te dotyczą m.in. zatrudnienia, struktury przychodów, czy też struktury samej spółki. Szerzej na temat pisaliśmy w artykule Estoński CIT – dla kogo od 2024 r.?. O tym, jak utrzymać opodatkowanie estońskim CIT już po wybraniu tej formy opodatkowania dowiesz się z artykułu Estoński CIT – jak nie stracić do niego prawa?.

Ukryte zyski oraz wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą

Nie tylko wypłata dywidendy do wspólników stanowi przedmiot opodatkowania estońskim CIT. Opodatkowaniu podlegają również ukryte zyski, czyli wszelkie świadczenia na rzecz podmiotów powiązanych związane z prawem do udziału w zysku. Najczęściej występującymi ukrytymi zyskami są m.in. pożyczki oraz wydatki na samochody służbowe. Szerzej opisywaliśmy te zagadnienia w artykułach Pożyczki na estońskim CIT – czy zawsze są ukrytym zyskiem?  oraz Estoński CIT – wyrok NSA w sprawie samochodów służbowych.

W przeciwieństwie do ukrytych zysków, wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą nie zostały zdefiniowane w ustawie. Jak wskazuje sama nazwa, obejmują one wszystkie wydatki, które nie są związane z działalnością spółki. Przykładem może być wykorzystywanie samochodów osobowych przez pracowników w sposób mieszany, tj. zarówno do celów służbowych, jak i prywatnych. Wspominaliśmy o tej kwestii w artykule Estoński CIT a samochody służbowe pracowników – czy są opodatkowane?  

Zmiana formy opodatkowania spółki 

Wybór estońskiego CIT jest dobrowolny. Opodatkowanie ryczałtem obejmuje okres bezpośrednio po sobie następujących 4 lat podatkowych. W celu jego wybrania należy złożyć do właściwego urzędu skarbowego zgłoszenie w odpowiednim terminie. 

Estoński CIT można wybrać nie tylko z początkiem roku podatkowego. Obecnie istnieje również możliwość wejścia w ten system opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych w trakcie roku. Zmiana formy opodatkowania w trakcie roku podatkowego wiąże się z dodatkowymi wymogami formalnymi, które zostaną omówione w dalszej części artykułu.

Jak skutecznie wejść na estoński CIT? 

W celu skutecznej zmiany formy opodatkowania w trakcie roku należy dokonać kilku istotnych czynności. Podatnik ma obowiązek zamknięcia ksiąg rachunkowych oraz sporządzenia sprawozdania finansowego zgodnie z ustawowymi terminami.

Zawiadomienie o wyborze ryczałtu od dochodów spółek należy złożyć do urzędu skarbowego do końca pierwszego miesiąca pierwszego roku podatkowego, w którym podatnik ma być opodatkowany estońskim CIT. 

Poniżej znajduje się podsumowanie różnic związanych z terminami wejścia na estoński CIT w zależności od tego, czy spółka wybiera nową formę opodatkowania z początkiem roku podatkowego, czy w trakcie jego trwania.

Niezależnie od terminu wejścia na estoński CIT, spółka ma obowiązek dokonania ewidencyjnych wyodrębnień w kapitale własnym na ostatni dzień roku podatkowego poprzedzającego pierwszy rok opodatkowania estońskim CIT. Ten obowiązek obejmuje: 

• kwoty zysków niepodzielonych i kwoty zysków podzielonych, które odniesiono na kapitały, a zostały wypracowane w latach poprzedzających pierwszy rok opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek oraz
• kwoty niepokrytych strat, które zostały poniesione w latach poprzedzających pierwszy rok opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek.

Zalety wejścia na estoński CIT w trakcie roku 

Jak wspominaliśmy na wstępie, wejście na estoński CIT w trakcie roku może okazać się korzystne podatkowo. 

Wybór estońskiego CIT powoduje zakończenie poprzedniego roku podatkowego. To oznacza, że podatnik może zakończyć poprzedni rok podatkowy zaledwie po kilku miesiącach. Jest to istotne, ponieważ w sytuacji, gdy spółka po wejściu na estoński CIT będzie miała status małego podatnika będzie mogła płacić niższy podatek. 

Przykład 

Spółka wybrała estoński CIT od 1 września 2024 r. (rok obrotowy spółki to jej rok kalendarzowy). W związku z tym jej poprzedni rok podatkowy zakończył się 31 sierpnia 2024 r. (spółka była zobowiązana zamknąć księgi rachunkowe, sporządzić sprawozdanie finansowe oraz złożyć deklarację CIT-8 wraz z załącznikiem CIT/KW). Jeżeli spółka w okresie od 1 stycznia 2024 r. do 31 sierpnia 2024 r. nie osiągnęła przychodów ze sprzedaży brutto w kwocie przekraczającej równowartość 2 mln euro, to co najmniej w okresie od 1 września 2024 r. do 31 grudnia 2024 r. będzie przysługiwał jej status małego podatnika i będzie miała prawo do ryczałtu od dochodów spółek w wysokości 10%. 

Skrócenie roku podatkowego poprzez przejście na estoński CIT może zatem okazać się optymalne pod kątem podatkowym. Jeśli spółka wybierze estoński CIT w drugim miesiącu przyjętego wcześniej roku podatkowego, to będzie mogła przez kolejne 11 miesięcy następnego roku podatkowego stosować 10% stawkę ryczałtu (przy założeniu, że posiada status małego podatnika). W takim przypadku efektywne opodatkowanie wypłacanej dywidendy wyniesie 20%. W przypadku podatników osiągających znaczne zyski w wybranych okresach w trakcie roku, takie działanie może przynieść znaczące korzyści finansowe. 

Wybór estońskiego CIT w trakcie roku może okazać się korzystny również dla podatników, których dużą część przychodów z działalności stanowią przychody pasywne., tj. z wierzytelności, odsetek od pożyczek itp. Jednym z kryteriów wejścia w estoński CIT jest nieprzekroczenie limitu przychodów pasywnych (50% przychodów ogółem). W tym celu należy zbadać wartość przychodów pasywnych osiągniętych w poprzednim roku podatkowym. To oznacza, że spółka powinna decydować się na wybór estońskiego CIT dopiero w momencie, gdy udział przychodów pasywnych będzie odpowiedni do wejścia w estoński CIT. 

Przykład

Spółka osiąga sporą część przychodów z tzw. przychodów pasywnych (rok obrotowy spółki to jej rok kalendarzowy). Spółka zamierza wejść na estoński CIT od 1 stycznia 2024 roku. W celu zbadania warunku przychodów pasywnych należy wziąć pod uwagę cały poprzedni rok podatkowy, tj. 2023 r. Spółka w 2023 r. osiągnęła 60% udziału przychodów pasywnych, co wykluczy ją z wejścia na estoński CIT od 1 stycznia 2024 r. Spółka nie osiągnie jednak żadnych przychodów pasywnych w 2024 roku. Jeśli spółka zdecyduje się opóźnić wejście w estoński CIT i złoży zawiadomienie od 1 lutego 2024 r., to jej poprzednim rokiem podatkowym będzie okres od 1 do 31 stycznia 2024 r. Jeśli w tym okresie nie osiągnęła przychodów pasywnych lub nie stanowiły one co najmniej 50% przychodów ogółem, to spółka będzie mogła wybrać estoński CIT. 

Wejście na estoński CIT w trakcie roku podatkowego umożliwia podatnikom elastyczność i czas na przygotowanie się do zmiany formy opodatkowania. Więcej korzyści związanych z estońskim CIT znajdziesz w artykule Estoński CIT – mniej znane korzyści tej formy opodatkowania. Ciekawą alternatywą lub uzupełnieniem estońskiego CIT może okazać się również fundacja rodzinna. Porównanie obu rozwiązań znajdziesz w artykule Fundacja rodzinna a estoński CIT.  

Rozważasz zmianę formy opodatkowania na estoński CIT? Skontaktuj się z ekspertami z Kancelarii PragmatIQ i sprawdź naszą ofertę! Doświadczony radca prawny i doradca podatkowy to niezbędne wsparcie przy wdrożeniu estońskiego CIT.

Martyna Beszterda

Eryk Stefanicki