Rozwój epidemii niewątpliwie wpływa negatywnie na działalność spółek i ich finanse. Pogorszenie sytuacji spółki nie zawsze będzie jednak równoznaczne ze złą sytuacją jej wspólników, którzy wciąż mogą dysponować prywatnym kapitałem. Tym samym, spółka nie musi być zmuszona do pozyskania środków od osób trzecich. Atrakcyjność dofinansowania przez wspólników zależy jednak od sposobu, w jaki zostanie ono przeprowadzone, a tych jest co najmniej kilka.
Pożyczka od wspólnika do spółki osobowej
Najprostszym sposobem na dofinansowanie spółki jest udzielenie jej pożyczki. W przypadku spółek osobowych, w tym spółki komandytowej, pożyczka udzielona spółce przez jednego z jej wspólników nie stanowi przychodu z działalności gospodarczej.
Wyjątkiem jest, gdy wspólnik udziela spółce nieoprocentowanej pożyczki lub udzielona pożyczka zostaje spółce umorzona. Wtedy wszyscy wspólnicy (także wspólnik, który udzielił spółce pożyczki) są zobowiązani do rozpoznania przychodu podatkowego w odpowiedniej kwocie (hipotetycznych odsetek lub kwoty umorzonego zobowiązania).
W zakresie kwoty płaconych przez spółkę odsetek – są one przychodem dla wspólnika który dofinansował spółkę (w momencie otrzymania odsetek) i podlegają opodatkowaniu 19% PIT. Pożyczka dla tego wspólnika stanowi tzw. wkład własny do spółki, co z kolei pozbawia go prawa do uznania odsetek od tej pożyczki jako kosztów podatkowych.
Inaczej wygląda sytuacja pozostałych wspólników – odsetki od pożyczki stanowią dla nich koszt uzyskania przychodu, proporcjonalnie do posiadanych udziałów z zyskach spółki.
Obecnie, udzielenie pożyczki przez wspólnika spółce osobowej z perspektywy podatku od czynności cywilnoprawnych jest traktowane na równi ze zmianą umowy spółki. Oznacza to opodatkowanie według stawki 0,5 % i to bez względu na to, czy strony umowy są podatnikami VAT.
Rozwiązaniem może być wykorzystanie jako „pośrednika” spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, której przedmiotem działalności gospodarczej jest między innymi udzielanie kredytów (PKD 64.92.Z). Spowoduje to, że cała operacja nie będzie podlegała opodatkowaniu PCC tylko VAT. Udzielanie pożyczek jest z kolei zwolnione z VAT, o czym piszemy szerzej w artykule: Pożyczka od powiązanej spółki bez PCC na naszej stronie komandytowa.pl
Sprawdź nasz kurs online "Spółka z o.o. – nowe możliwości i korzyści w obliczu zmian podatkowych"
|
Pożyczka od wspólnika do spółki kapitałowej
W przypadku spółek kapitałowych pożyczka udzielona spółce przez wspólnika nie stanowi przychodu dla spółki, z wyjątkiem gdy pożyczka jest nieoprocentowana (wtedy spółka rozpoznaje przychód podatkowy w wysokości hipotetycznych odsetek od pożyczki) lub zostaje w przyszłości umorzona (w takim przypadku przychodem podatkowym jest kwota umorzonego zobowiązania).
Podobnie jednak jak w przypadku spółek osobowych, wspólnik udzielający pożyczkę rozpozna przychód podatkowy w momencie otrzymania odsetek od pożyczki. Tym razem jednak cała ich kwota będzie mogła zostać zaliczona do kosztów podatkowych spółki kapitałowej (z ewentualnym limitem w zakresie kosztów finansowania dłużnego).
Jeżeli wspólnik nie jest podatnikiem VAT to pożyczka nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem. Natomiast, gdy wspólnik jest takim podatnikiem i pożyczka jest udzielana w ramach jego działalności gospodarczej, to jej udzielenie będzie zwolnione z VAT. Zwolnienie występuje również na gruncie PCC – pożyczki udzielane przez wspólnika spółce kapitałowej są bowiem zwolnione z opodatkowania tym podatkiem.
Więcej na temat opodatkowania pożyczek udzielanych przez wspólników do spółki kapitałowej można przeczytać w naszym artykule: Podatek od pożyczki? Nie płać więcej niż musisz
W zależności od formy zabezpieczenia spłaty pożyczki, udzielenie pożyczki może – choć nie musi – wiązać się z wizytą u notariusza i poniesieniem dodatkowych kosztów notarialnych.
Wniesienie dodatkowych wkładów do spółki osobowej
Kolejny sposób dofinansowania to wniesienie dodatkowych wkładów przez wspólników.
W przypadku spółek osobowych wniesienie wkładu zwiększającego majątek spółki podlega obowiązkowi w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. Podatek wynosi 0,5 % wartości wnoszonych wkładów.
W zakresie podatku dochodowego, wniesienie wkładów jest neutralne podatkowo zarówno po stronie wspólnika wnoszącego wkład jak i pozostałych wspólników. Skutki na gruncie podatku VAT różnią się natomiast z uwagi na rodzaj wnoszonych wkładów.
Wniesienie wkładów pieniężnych będzie neutralne, ponieważ na gruncie VAT nie stanowi dostawy towarów, ani świadczenia usług.
Z kolei wniesienie wkładu niepieniężnego wymaga każdorazowej analizy. Może zostać potraktowane jako dostawa towarów, bądź odpłatne świadczenie usług – nawet przy wniesieniu majątku prywatnego.
Wniesienie do spółki wkładów w sposób wskazany powyżej wymagać będzie odzwierciedlenia w umowie spółki (zmiana umowy spółki), a czasem zawarcia dodatkowej umowy (np. przeniesienia własności nieruchomości) – między wspólnikiem wnoszącym wkład a spółką. Stąd do kosztów należy doliczyć koszty notarialne.
Podwyższenie kapitału zakładowego spółki kapitałowej
Odpowiednikiem wniesienia dodatkowych wkładów do spółki osobowej jest na gruncie spółek kapitałowych podwyższenie ich kapitału zakładowego. Pierwszym kosztem jest poniesienie podatku od czynności cywilnoprawnych, gdyż taka czynność jest traktowana jako zmiana umowy spółki – nawet jeśli taka zmiana nie ma faktycznie miejsca. Podstawę opodatkowania stanowi kwota podwyższenia kapitału zakładowego, a stawka podatku wynosi 0,5 %.
Gdy wspólnicy zdecydują się podwyższyć kapitał zakładowy, przeznaczając na to własne środki pieniężne, czynność ta nie generuje dodatkowych skutków podatkowych na gruncie podatków dochodowych jak i podatku VAT.
W przypadku gdyby jednak zdecydowali się oni na wniesienie wkładów niepieniężnych, wówczas taka czynność może podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym i VAT po stronie wspólników.
W przypadku podwyższenia kapitału zakładowego poprzez zmianę umowy spółki należy wziąć pod uwagę również koszty czynności notarialnych.
Wniesienie dopłat przez wspólników spółki kapitałowej
Jeśli umowa spółki kapitałowej przewiduje taką możliwość, wspólnicy mogą zostać zobowiązani do wniesienia dopłat. Czynność ta nie powoduje powstania przychodu dla spółki. Jednak, podobnie jak w przypadku podwyższenia kapitału zakładowego – dopłaty podlegają PCC. Stawka podatku wynosi 0,5 % i jest pobierana od wartości wnoszonych dopłat.
Dopłaty nie stanowią przychodu podatkowego. Co więcej, od 2019 r. w związku z wniesieniem dopłat do spółki, spółka może rozliczyć koszty podatkowe w wysokości hipotetycznych kosztów pozyskania kapitału na rynku zewnętrznym, o czym można przeczytać w naszym artykule: Finansowanie kapitałem własnym korzystne podatkowo od 2019 r.
W przypadku braku odpowiedniego zapisu w umowie spółki, do kosztów zewnętrznych należy doliczyć koszty notarialne zmiany umowy spółki.
Tarcza antykryzysowa – czy coś się zmieni?
W pierwotnym projekcie „tarczy antykryzysowej” przewidziano zwolnienie pożyczek zawieranych do dnia 31 sierpnia 2020 roku z podatku od czynności cywilnoprawnych, jeżeli biorącym pożyczkę będzie przedsiębiorca, którego płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu pandemii COVID-19.
Istotniejszym od braku precyzji proponowanego zapisu jest fakt, że w projekcie przyjętym przez Sejm zapis ten się nie znalazł. Oznacza to, że wysokość PCC od udzielanych pożyczek pozostaje bez zmian.
Na bieżąco analizujemy zmiany przepisów i w praktyczny sposób omawiamy formy wsparcia, z których skorzystać mogą przedsiębiorcy. Warto zamówić nasz newsletter i otrzymywać informacje o najważniejszych kwestiach!
Szczególnie w tym trudnym czasie warto korzystać z doświadczenia specjalistów – zachęcamy do kontaktu z nami!
Mateusz Buszkiewicz
Maria Ratajczyk
