Fundacje zagraniczne, zwane też fundacjami prywatnymi lub rodzinnymi, zawdzięczają swoja atrakcyjność niezależności masy majątkowej od sytuacji finansowej fundatora i beneficjentów, a także możliwości optymalizacji w zakresie transferu dalszych zysków.
Kiedy ustawodawca wprowadzał do polskiego prawa podatkowego przepisy dotyczące opodatkowania zagranicznych spółek kontrolowanych skrótowo określanych CFC (o których więcej dowiesz się z artykułu Opodatkowanie dochodów zagranicznych jednostek kontrolowanych) pojawiały się liczne opinie, że fundacje zagraniczne będą sposobem na przepisy o CFC. W 2019 r. przepisy zostały jednak znowelizowane i fundacje zostały wprost wskazane, jako podmioty objęte przepisami o CFC.
Fundacje zagraniczne
W odróżnieniu od fundacji prawa polskiego, fundacje w niektórych państwach nie musza być tworzone w celu użyteczności publicznej. Celem statutowym może być ochrona majątku fundatora oraz wypłata środków pieniężnych na rzecz określonych w statucie fundacji podmiotów, zwanych beneficjentami.
Fundacje zagraniczne posiadają osobowość prawną i co do zasady podlegają wpisowi do odpowiedniego rejestru. W zależności od państwa, w którym zostały utworzone, mogą również korzystać z licznych preferencji podatkowych, jak np. zwolnienie z opodatkowania podatkiem dochodowym.
Co do zasady, fundacje nie mogą prowadzić działalności gospodarczej lub działalność ta nie może być głównym celem zawiązania fundacji. W konsekwencji więc fundacje czerpią zyski głównie z dochodów pasywnych.
Fundacje zagraniczne funkcjonują m.in. w takich państwach jak Panama („Private Interests Foundation”), Liechtenstein („Stiftung”), Holandia („Stichting”) czy Austria („Privatstiftung”).
Fundator a zagraniczna jednostka kontrolowana
Jeżeli fundatorzy, wyposażający fundacje zagraniczne w majątek niezbędny do realizacji celów statutowych, nie są jednocześnie beneficjentami tych fundacji, a także nie posiadają praw głosu i nie są uprawnieni do otrzymywania świadczeń od fundacji - fundacje te nie będą stanowić dla fundatorów zagranicznej jednostki.
Tym samym nie będzie konieczne dalsze rozpatrywanie, czy fundacje te są fundacjami „kontrolowanymi” przez fundatorów.
Fundacje zagraniczne będą stanowić CFC dla ich beneficjentów
Inaczej będzie w przypadku beneficjentów fundacji. Przede wszystkim fundacje będą dla nich zagranicznymi jednostkami. Jeżeli zostaną spełnione pozostałe warunki, fundacje będą dla nich również zagranicznymi jednostkami kontrolowanymi, co będzie skutkowało obowiązkiem rozliczenia się z podatków w Polsce.
Warto tu jednak zauważyć, że, aby mówić o jednostce kontrolowanej polski podatnik musi posiadać co najmniej 50% praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, lub co najmniej 50% prawa do uczestnictwa w zysku. Przepisom wymykają się zatem fundacje, w których te prawa rozkładają się odpowiednio na więcej niż dwóch podatników, pod warunkiem, że podatnicy ci nie są ze sobą powiązani.
Maria Ratajczyk, Paweł Malewski