Spółka cicha może być atrakcyjną formą prowadzenia biznesu. Umożliwia jednemu ze wspólników korzystne podatkowo dofinansowanie działalności gospodarczej a drugiemu wspólnikowi daje możliwość anonimowego i uproszczonego m.in. pod względem podatkowym czerpania korzyści z zainwestowanych środków.
Umowa spółki cichej
Brak jest przepisów, które wprost regulują funkcjonowanie spółki cichej. Dopuszczalność zawierania umowy spółki cichej wynika z przepisów Kodeksu cywilnego, który przewiduje swobodę zawierania umów, a jednocześnie żadne przepisy jej nie zabraniają. Spółka cicha nie jest spółką w znaczeniu prawnym i nie posiada zdolności prawnej. Przyjmuje się, że w stosunku spółki cichej występują dwie strony przedsiębiorca i jego cichy wspólnik, którym może być zarówno osoba fizyczna jak i osoba prawna.
Funkcjonowanie spółki cichej
Funkcjonowanie spółki cichej polega na tym, że do istniejącego przedsiębiorstwa osoby prawnej lub fizycznej dołącza się wspólnik, który wnosi wkład. Wniesione środki pieniężne lub wkład niepieniężny stają się własnością przedsiębiorstwa. Działalność gospodarcza jest prowadzona przez przedsiębiorstwo tak jak przed przystąpieniem wspólnika cichego tj. we własnym imieniu i na własny rachunek. Wspólnik cichy pozostaje w pełni anonimowy, nie jest ujawniany w żadnym rejestrze jako wspólnik przedsiębiorcy. Nie ponosi on również odpowiedzialności za zobowiązania związane z prowadzoną przez przedsiębiorstwo działalnością gospodarczą. Jednocześnie wspólnik cichy ma prawo do udziału w zyskach przedsiębiorstwa w wysokości wynikającej z umowy spółki cichej.
Opodatkowanie przychodów wspólnika cichego
Przychody jakie uzyska wspólnik cichy będący osobą fizyczną nie będą przychodami z działalności gospodarczej, jak ma to miejsce w przypadku wspólnika będącego przedsiębiorcą. Cichy wspólnik będący osobą fizyczną przychód z udziału w zysku spółki cichej zakwalifikuje jako przychód z kapitałów pieniężnych (odsetki od pożyczek).
Opodatkowania przychodów wspólnika cichego dokonuje wspólnik będący przedsiębiorcą, który powinien pobrać od kwoty zysku przysługującemu wspólnikowi cichemu 19% zryczałtowany podatek dochodowy i odprowadzić go do urzędu skarbowego. W konsekwencji na wspólniku cichym nie ciążą z tego tytułu żadne obowiązki związane z prowadzeniem ksiąg, czy też koniecznością naliczenia i odprowadzenia podatku PIT.
Umowa spółki cichej a PCC
Zawarcie umowy spółki cichej jest również atrakcyjną formą dofinansowania działalności gospodarczej. W przeciwieństwie np. do umowy pożyczki, umowa spółki cichej nie została wymieniona w ustawie o PCC jako czynność podlegająca opodatkowaniu tym podatkiem. W konsekwencji zawarcie umowy spółki cichej nie podlega opodatkowaniu PCC. Z takim stanowiskiem zgadzają się również organy podatkowe w wydawanych interpretacjach podatkowych.
Spółka cicha. Czy warto?
Zawarcie umowy spółki cichej wiąże się również z pewnym ryzykiem. Brak uregulowań ustawowych związanych z funkcjonowaniem takiej spółki może wiązać się z koniecznością wejścia w spór z organami podatkowymi, co do interpretacji poszczególnych postanowień umowy spółki cichej. Fiskus może próbować wykazać, że na gruncie prawa podatkowego umowa spółki cichej jest w rzeczywistości umową pożyczki, czy też umową spółki cywilnej. W związku z powyższym przy zawieraniu umowy spółki cichej należy zwrócić szczególną uwagę na odpowiednie sformułowanie jej zapisów.
Pomimo opisanego ryzyka należy uznać, że spółka cicha jest bez wątpienia interesującą formą prowadzenia biznesu. Wspólnikowi będącemu przedsiębiorcą umożliwia atrakcyjne doinwestowanie działalności gospodarczej, a wspólnikowi cichemu daje możliwość anonimowej lokaty kapitału. Podobnie jak ma to miejsce w przypadku instytucji powiernictwa, o której szerzej piszemy w artykule Powiernik komandytariuszem.
Jeżeli jesteś zainteresowany zawarciem umowy spółki cichej lub masz inne pytania w zakresie prawa spółek lub podatków skontaktuj się z ekspertami Kancelarii PragmatIQ.
Wojciech Czernik