Aleksander Gałek

    Aleksander Gałek

    Zapytaj eksperta

    29.07.2015

    Jak kontrolować zmiany w składzie wspólników w spółce z o.o.

    W spółce z o.o. często istnieje potrzeba zastosowania takich rozwiązań prawnych, dzięki którym obrót udziałami w kapitale zakładowym tej spółki podlegałby skutecznej kontroli. Z tego artykułu dowiesz się co stoi za taką potrzebą oraz jak ją zabezpieczyć.

     

    Po co kontrolować zmiany w składzie wspólników?

     

    Przyczyny uzasadniające uszczelnienie składu wspólników w spółce z o.o. bywają różne. Często przy zakładaniu spółki przyjmowana jest koncepcja, że krąg wspólników, tak
    w momencie jej założenia, jak i w czasie jej funkcjonowania, będą tworzyły tylko wybrane podmioty, które spełniają określone wymagania podyktowane interesem spółki.

     

    Powstaje w związku z tym pytanie o możliwość zabezpieczenia takiego założenia.

     

    Wolny obrót udziałami jako zasada, którą można ograniczyć

     

    Na gruncie kodeksu spółek handlowych zasadą jest wolny (nieograniczony) obrót udziałami
    w kapitale zakładowym spółki z o.o. Oznacza to, że udziały są zbywalne i nie można całkowicie wyłączyć dopuszczalności ich zbycia. Istnieje jednak możliwość wprowadzenia do umowy spółki ograniczeń w obrocie udziałami, które de facto sprawiają, że bezpośrednia zmiana udziałowca w spółce z o.o. będzie bardzo utrudniona.

     

    Przykładowe rodzaje „utrudnień” na drodze do nabycia udziałów

     

    Zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części udziału oraz zastawienie udziału umowa spółki może uzależnić od zgody spółki albo w inny sposób ograniczyć.

     

    Bez wątpienia najpopularniejszym sposobem na utrudnienie podmiotowi zewnętrznemu nabycia udziałów w spółce z o.o. jest wprowadzenie wymogu uzyskania zgody spółki na ich sprzedaż. Takiej zgody może udzielić Zarząd albo Zgromadzenie Wspólników w formie uchwały. Można dodatkowo zastrzec, że taka uchwała będzie musiała zostać podjęta jednomyślnie lub określoną większością głosów (np. większością ¾ głosów). O konsekwencjach sprzedaży udziałów bez wymaganej zgody spółki możesz przeczytać w naszym artykule Sprzedaż udziałów w spółce z o.o. bez zgody drugiego wspólnika lub zarządu. 

     

    Niezależnie od powyższego warto wiedzieć, że lista sposobów na ograniczenie obrotu udziałami w spółce z o.o. ma charakter otwarty. Ograniczenia te mogą mieć różny charakter. Można je generalnie podzielić na ograniczenia o charakterze podmiotowym, przedmiotowym i czasowym.

     

    Ograniczenia podmiotowe polegają na postawieniu określonych wymagań potencjalnym nabywcom udziałów. Mogą one polegać np. na wprowadzeniu wymogu posiadania przez nabywcę udziałów określonego wykształcenia, uprawnień zawodowych, kwalifikacji itp. Istnieje ponadto możliwość wyłączenia określonych podmiotów lub grup podmiotów z kręgu potencjalnych nabywców.

     

    Ograniczenie przedmiotowe nie są z kolei bezpośrednio związane z osobą potencjalnego nabywcy, choć bez wątpienia jego dotyczą. Polegają np. na ustanowieniu wymogu prowadzenia przez taki podmiot określonej działalności gospodarczej.

     

    Ograniczenia czasowe polegają natomiast na czasowym wyłączeniu prawa wspólnika do zbywania udziałów przez umieszczenie w umowie spółki odpowiedniego zastrzeżenia zakładającego, że przez określony czas np. 2 lat od dnia rejestracji spółki w KRS, wspólnikowi nie przysługuje prawo do rozporządzania swoimi udziałami. Tego typu ograniczenia rekomenduje się głównie w przypadku, gdy udziały obejmowane są za wkłady niepieniężne (aport), ponieważ ułatwia to spółce dochodzenie ewentualnych roszczeń związanych
    z przedmiotem aportu lub jego wyceną.

     

    W umowie spółki z o.o. wspólnicy mogą także przewidzieć inne ograniczenia, które trudno byłoby przypisać do którejś z wyżej wymienionych kategorii. Tytułem przykładu można wskazać chociażby:

    • prawo pierwokupu udziałów na rzecz dotychczasowych wspólników,
    • prawo pierwszeństwa nabycia udziałów przez dotychczasowych wspólników,
    • wskazanie warunku, od którego ziszczenia się będzie zależała możliwość zbycia udziałów.

     

    W literaturze podkreśla się, że wprowadzone w umowie spółki ograniczenia mogą dotyczyć  wszystkich udziałów w tym samym zakresie albo tylko niektórych udziałów albo też tylko udziałów należących do określonego wspólnika/wspólników.

     

    Aleksander Gałek

    Tagi spółka z o.o. sprzedaż udziałów

    Potrzebujesz pomocy w Twojej sprawie?
    Skontaktuj się z nami:

    Kancelaria Prawna PragmatIQ

    kancelaria@doradzamy.to

    Zobacz także

    Z o.o.

    Dywidenda w spółce z o.o. – czy można pozbawić wspólnika udziału w zysku spółki?

    Komandytowa

    Czy możliwe jest przekształcenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w spółkę komandytową?...

    Masz pytania?

    Skontaktuj się z ekspertem!

    Wojciech Kaptur

    Radca prawny,

    Doradca podatkowy

    w.kaptur@doradzamy.to

    Napisz mail

    Popularne tematy

    Newsletter

    • otrzymasz bezpłatne opracowanie najczęstszych błędów przy zakładaniu spółki komandytowej
    • bez spamu
    • raz w miesiącu
    Tagi spółka z o.o. sprzedaż udziałów