Posiadanie nieruchomości, oprócz kosztów związanych z utrzymaniem jej w dobrym stanie, niesie za sobą szereg obowiązków podatkowych. Jednym z nich jest obowiązek zapłaty podatku od nieruchomości. Czas przypomnieć kto i na jakich zasadach powinien rozliczyć ten podatek.
Co jest opodatkowane podatkiem od nieruchomości?
Podatek od nieruchomości został uregulowany w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych. W myśl tej ustawy opodatkowaniu podlegają:
- grunty,
- budynki lub ich części,
- budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegają użytki rolne lub lasy, z wyjątkiem tych zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej. Oznacza to, że przeciętne gospodarstwo rolne, które nie prowadzi działalności gospodarczej innej niż rolnicza, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości.
Inne nieruchomości, które nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości to także nieruchomości użyteczności publicznej takie jak urzędy, grunty pod zbiornikami wodnymi czy grunty zajęte pod drogi publiczne.
Kto i kiedy płaci podatek od nieruchomości?
Największą grupą podmiotów, którą dotyka obowiązek podatkowy, są właściciele nieruchomości. Podatnikiem podatku od nieruchomości może być zarówno osoba fizyczna, jak i osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej.
Oprócz właścicieli nieruchomości, do podatników zaliczymy także:
- posiadaczy samoistnych nieruchomości lub obiektów budowlanych,
- użytkowników wieczystych gruntów,
- posiadaczy nieruchomości lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego,
- posiadaczy obiektów budowlanych, lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego.
W przypadku osób fizycznych podatek jest płatny w czterech proporcjonalnych ratach, w terminie do 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada. Pozostali podatnicy są zobowiązani do zapłaty podatku do 15 dnia każdego miesiąca, przy czym podatek przypadający na styczeń powinien zostać zapłacony do 31 stycznia.
Jeśli nieruchomość stanowi współwłasność, wszyscy współwłaściciele są zobowiązani do zapłaty podatku w sposób solidarny. Co istotne, jeśli współwłaścicielami są osoba fizyczna oraz osoba prawna, osoba fizyczna będzie zobowiązana do rozliczenia podatku na zasadach tożsamych do osoby prawnej. Sprawia to, że ciąży na niej obowiązek złożenia deklaracji na podatek od nieruchomości, samodzielnego obliczenia podatku oraz uiszczania go miesięczne.
Stawki podatku od nieruchomości w 2024 roku
Podstawa ustalania wysokości podatku od nieruchomości różni się w zależności od jej rodzaju. W przypadku:
- gruntów — jest to powierzchnia gruntu,
- budynków lub ich części — powierzchnia użytkowa,
- budowli lub ich części związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej — wartość budowli ustalana na początku każdego kolejnego roku podatkowego.
Stawki podatku od nieruchomości ustalane są każdorazowo przez organ danej jednostki terytorialnej — radę gminy (miasta). Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych ustawia jedynie stawki maksymalne, które nie mogą zostać przekroczone przez organ i wynoszą one obecnie:
- dla gruntów — od 0,71 zł do 6,66 zł za m2 powierzchni,
- dla budynków lub ich części — od 1,15 zł do 33,10 zł za m2 powierzchni użytkowej,
- dla budowli - 2% wartości budowli przyjmowanej na potrzeby amortyzacji w ramach podatku dochodowego.
Wysokość podatku do zapłaty w przypadku podatników będących osobami fizycznymi ustala wójt/burmistrz/prezydent właściwy ze względu na miejsce położenia nieruchomości, w wydanej przez siebie i doręczonej podatnikowi decyzji. Pozostali podatnicy są zobowiązani do samodzielnego obliczenia podatku oraz złożenia deklaracji na podatek od nieruchomości.
Deklaracja na podatek od nieruchomości
Obowiązek złożenia deklaracji na podatek od nieruchomości jest uzależniony od podmiotu będącego właścicielem nieruchomości.
Jeśli właścicielem nieruchomości są wyłącznie osoby fizyczne, nie mają one obowiązku składać deklaracji na podatek od nieruchomości. Wysokość podatku jest ustalana w drodze decyzji przez właściwy organ (wójta, burmistrza, prezydenta miasta).
Jeśli nieruchomość lub obiekt budowlany stanowi współwłasność osoby fizycznej oraz osoby prawnej, lub jest wyłącznie w posiadaniu osoby prawnej (lub jednostki niebędącej osobą prawną), to powstaje obowiązek złożenia deklaracji na podatek od nieruchomości na formularzu DN-1 do organu właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości.
Deklarację DN-1 można złożyć za pośrednictwem poczty, osobiście w urzędzie lub online.
Nowości w podatku od nieruchomości w 2024 roku
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego i nowa definicja budowli
Dnia 4 lipca 2023 roku, Trybunał Konstytucyjny orzekł (sygn.akt SK 14/21) o niekonstytucyjności definicji budowli zawartej w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych. Na potrzeby dotychczasowej definicji, ustawodawca odwoływał się do pojęcia budynku zawartego w ustawie prawo budowlane. W ocenie Trybunału, regulowanie przedmiotu podatku w ustawie niepodatkowej jest niedopuszczalne i skutkuje niekonstytucyjnością przepisów regulujących podatek do nieruchomości.
W ostatnim czasie, Ministerstwo Finansów przedstawiło propozycję nowej definicji budowli:
Budowlą będą obiekty wykonane z użyciem wyrobów budowlanych wymienione w załączniku nr 4 do ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, a także instalacje i urządzenia, jeżeli stanowią wraz z tym obiektem całość techniczno-użytkową
Ustawodawca deklaruje chęć zachowania status quo w opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, jednak nowo zaproponowana definicja może w znaczący sposób rozszerzyć zakres pojęcia budowli, a tym samym zakres opodatkowania podatkiem od nieruchomości.
Niemalże każdy element definicji budzi wątpliwości ekspertów i może prowadzić do rozszerzenia katalogu nieruchomości podlegających opodatkowaniu, przykładowo:
- "Obiekty wykonane z użyciem wyrobów budowlanych"
Dotychczasowa definicja odwołująca się do prawa budowlanego uznawała za budynki i budowle konstrukcje wniesione w ramach procesu budowlanego. Natomiast nowa definicja odwołuje się do wykorzystania w konstrukcji wyrobów budowlanych, co jest bardziej niedookreślonym pojęciem i może rozszerzyć zakres opodatkowania podatkiem od nieruchomości.
- "Całość techniczno-użytkową"
Nie jest pojęciem zdefiniowanym na gruncie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, jak i ustawy prawo budowlane. Jest to pojęcie mało precyzyjne, które może pozwolić na włączenie do podstawy opodatkowania urządzeń technicznych niepowiązanych bezpośrednio z nieruchomością takich jak transformatory, urządzenia rozdzielcze oraz baterie akumulatorów.
Kacper Tokarz
