Polski Ład 2.0 – kolejne zmiany w PIT i składce zdrowotnej

Od 1 lipca 2022 r. wchodzą kolejne duże zmiany w Polskim Ładzie - wśród nich znajduje się między innymi obniżka stawki PIT do 12% i kolejne modyfikacje w zakresie składki zdrowotnej. Co dokładnie ma się zmienić i kogo będą dotyczyć nowe rozwiązania?

Aktualizacja: 26 stycznia 2023 r.

Obniżenie stawki PIT z 17% na 12%

Największą zmianą, która wynika z ustawy nowelizującej Polski Ład  jest wprowadzenie nowej skali podatkowej i obniżenie stawki podatku PIT z 17% na 12% dla pierwszego progu podatkowego (obecnie 120 tys. złotych).

Co istotne, obniżona stawka dotyczyć będzie wszystkich podatników opodatkowanych na skali, niezależnie od źródła osiąganych przychodów. Ze zmiany skorzystają więc pracownicy, emeryci, renciści, a co najważniejsze – przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą.  

Zmianie nie ulega jednocześnie podwyższona wcześniej kwota wolna od podatku, której wysokość od 1 stycznia 2022 r. wynosi 30 tysięcy złotych. Wprowadzenie stawki 12% oznacza, że rocznie podatnicy będą mogli pomniejszyć podatek o kwotę 3600 złotych (w miejsce dotychczasowych 5100 złotych).

Nowa skala podatkowa wyglądać będzie następująco:

Zmiany wchodzą w życie już od 1 lipca 2022 r. i od tej daty powinny być stosowane do zaliczek na podatek, jednak co istotne obniżona 12% stawka PIT będzie dotyczyła dochodów osiągniętych w całym 2022 roku. 

Możliwość zmiany metody rozliczeń

Co ważne, podatnicy, którzy w rozliczeniach za 2022 rok wybrali ryczałt lub podatek liniowy, otrzymali możliwość ponownego wyboru metody opodatkowania. Wprowadzenie takiego rozwiązania jest odpowiedzią na oczekiwania tych osób, dla których wybrana wcześniej metoda byłaby mniej korzystna niż nowa, obniżona stawka PIT.

Możliwe są dwa sposoby zmiany formy opodatkowania:

• wybór skali podatkowej po zakończeniu roku podatkowego 2022 (dla całego roku) w zeznaniu rocznym składanym do 30 kwietnia 2023 r. – dla podatników opodatkowanych ryczałtem lub podatkiem liniowym;
• wybór skali podatkowej dla rozliczeń za drugą połowę roku 2022 (od 01.07.2022r.) – ta możliwość przewidziana jest wyłącznie dla podatników opodatkowanych ryczałtem, którzy do 22 sierpnia 2022 r. zgłoszą taki zamiar.

Podejmując decyzję o przejściu na skalę podatkową, należy jednak pamiętać, że wiązać się to będzie, w przypadku podatników opodatkowanych ryczałtem, z koniecznością założenia księgi przychodów i rozchodów – co może okazać się utrudnieniem, szczególnie w przypadku tych osób, które zdecydują o rozliczeniu na skali podatkowej całego roku 2022. W takiej sytuacji konieczne będzie dostosowanie księgowości wstecz za cały ten okres. 

Podatnicy opodatkowani ryczałtem, którzy byliby zainteresowani rozliczaniem się na zasadach ogólnych wyłącznie za okres od 1 lipca, muszą dodatkowo mieć na uwadze, że wybór takiego rozwiązania i pozostanie przy ryczałcie w pierwszym półroczu uniemożliwi im rozliczenie się wspólnie z małżonkiem lub z dzieckiem. Opodatkowanie ryczałtem przez część roku wyklucza możliwość skorzystania z tych preferencji podatkowych.

Likwidacja ulgi dla klasy średniej

Wprowadzenie jednolitej, obniżonej stawki podatku PIT dla osób rozliczających się na skali podatkowej ma stanowić rekompensatę w związku z planowaną likwidacją od 1 lipca 2022 r. wprowadzonej w Polskim Ładzie ulgi dla klasy średniej, której skomplikowany sposób rozliczania stwarzał podatnikom wiele trudności.

Jednocześnie w przypadku, w którym stosowanie nowych zasad skutkowałoby wyższym podatkiem, niż ten, który byłby hipotetycznie należny przy stosowaniu dotychczasowych regulacji (w tym likwidowanej ulgi dla klasy średniej), podatnik będzie miał prawo do odzyskania występującej niekorzystnej różnicy w podatku.

Co do zasady, rząd chce więc zagwarantować, by likwidacja ulgi dla klasy średniej była dla podatników korzystna lub neutralna.

Odliczenie składki zdrowotnej od dochodu

Od 1 stycznia 2022 r., osoby rozliczające się podatkiem liniowym płacą składkę zdrowotną w wysokości 4,9% od uzyskanego dochodu. Ustawodawca nie przewidział możliwości odliczenia składki od podstawy opodatkowania bądź należnego podatku.

Przedsiębiorcy rozliczający się z wykorzystaniem ryczałtu, w świetle obecnych przepisów płacą natomiast składkę zdrowotną w wysokości uzależnionej od ich rocznego przychodu oraz średniego wynagrodzenia w gospodarce. Podobnie jak w przypadku każdej innej formy opodatkowania, nie mogą oni odliczyć nakładów na składki od przychodu lub należnego podatku.

Obecnie obowiązujące regulacje dotyczące składki zdrowotnej dla ryczałtowców szczegółowo omówiliśmy w artykule Polski Ład – składka zdrowotna a ryczałt od przychodów ewidencjonowanych 

W Polskim Ładzie 2.0 osoby opodatkowane podatkiem liniowym będą mogły odliczyć od swojego przychodu składkę zdrowotną do wysokości 8700 zł (w 2023 r. kwota ta wzrosła do 10 200 zł). Odliczenie jest obliczane jako 4,9% z 30-krotności prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, zaokrąglone do 100 zł. Wysokość odliczenia będzie podlegała corocznej waloryzacji i ogłaszana przed rozpoczęciem każdego roku podatkowego.

Zmiany dotyczą również osób korzystających ze zryczałtowanego podatku do przychodów ewidencjonowanych - ryczałtowcy będą mogli odliczyć od przychodu 50% opłaconej w danym roku podatkowym składki zdrowotnej.

Modyfikacja czeka także składkę osób rozliczających się wygasającą formą opodatkowania – kartą podatkową. Osoby na karcie będą mogłyby odliczyć od podatku 19% z zapłaconej składki zdrowotnej.

Nowe przepisy wchodzą w życie od 1 lipca 2022 r., ale zmiany obejmowałyby przychody osiągnięte już od 1 stycznia 2022 r. Oznacza to możliwość stosowania odliczenia także za miesiące, podczas których rozliczaliśmy się na zasadach wprowadzonych przez Polski Ład. Obniżyłoby to wysokość należności podatkowych w rocznym zeznaniu za rok 2022.

Wprowadzono także ułatwienia w zwrocie nadpłaconej składki zdrowotnej - dotychczas zwrot mógł nastąpić tylko i wyłącznie na wniosek podatnika, a w przypadku braku złożenia wniosku w terminie nadpłacone zaliczki „przepadały”. Ulegnie to zmianie i zwrot zostanie automatycznie przeprowadzony przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych po zakończeniu roku rozliczeniowego.

Nadal masz wątpliwości, czy estoński CIT jest dla Twojej firmy? Nasi specjaliści przygotowali kurs, z którego dowiesz się jak rozliczać i prowadzić księgowość spółki opodatkowanej estońskim CIT. Sprawdź teraz!

Składki ZUS dla komplementariusza spółki komandytowo-akcyjnej

Do tej pory jedną z większych zalet spółki komandytowo-akcyjnej było niepodleganie przez jej wspólników obowiązkowi ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Co ważne, brak konieczności opłacania składek dotyczył zarówno komplementariuszy, jak i akcjonariuszy SKA.

Brak oskładkowania wspólników jest jedną z cech, która odróżniała SKA od pozostałych spółek osobowych, m.in. komandytowych i jawnych, których wspólnicy podlegają ubezpieczeniom niezależnie od statusu, jaki posiadają.

W ustawie Polski Ład 2.0. ubezpieczeniami objęci zostali jednak również wspólnicy spółek komandytowo-akcyjnych. Co ważne, oskładkowaniu mają podlegać wyłącznie komplementariusze SKA, czyli wspólnicy, którzy reprezentują spółkę i ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność za jej zobowiązania. Z kolei akcjonariusze, czyli tzw. pasywni inwestorzy, nadal nie będą zobowiązani do opłacania składek na własne ubezpieczenie.

Na łączne obciążenia składkowe komplementariusza SKA będą składać się składki na:

• ubezpieczenia społeczne (tj. emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) i Fundusz Pracy liczone od podstawy stanowiącej 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia na dany rok (w 2022 r. podstawa wynosi 3.553,20 zł, a łączna suma składek – 1.211,28 zł; w 2023 r. podstawa wynosi 4.161 zł, a łączna suma składek – 1.418,48 zł);
• ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 9% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w 4. kwartale roku poprzedniego (w 2022 r. składka ta wynosi 559,89 zł, w 2023 r. 626,93 zł, zaś w 2024 r. 699,11 zł miesięcznie).

Nie w każdym przypadku jednak komplementariusz SKA będzie zobowiązany do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i FP. Może dojść bowiem do tzw. zbiegu tytułów do ubezpieczeń, który polega na tym, iż w sytuacji, gdy taki wspólnik będzie objęty ubezpieczeniami społecznymi z innego tytułu (np. jednoosobowa działalność gospodarcza, umowa o pracę z co najmniej minimalnym wynagrodzeniem), to nie będzie obciążony składkami z tytułu uczestnictwa w spółce.

Niestety zbieg tytułów nie funkcjonuje na gruncie ubezpieczenia zdrowotnego, zatem obowiązek opłacania składki zdrowotnej wystąpi nawet, gdy komplementariusz SKA jest ubezpieczony na podstawie innego tytułu.

Komplementariusze spółek komandytowo-akcyjnych podlegać będą ubezpieczeniom od 1 stycznia 2023 r.

Składka zdrowotna również dla prokurenta

Polski Ład sprawił, że od 1 stycznia 2022 r. wynagrodzenia wypłacane na podstawie powołania zostały obowiązkowo obciążone składką zdrowotną wynoszącą 9% wynagrodzenia. Temat ten został przez nas omówiony w artykule Polski Ład a wynagrodzenia członków zarządu i prokurentów.

W przypadku wynagrodzenia z tytułu powołania dla prokurenta, nie występuje obowiązek pobierania zaliczek na PIT przez spółkę, która takie wynagrodzenie wypłaca. Wynika to z faktu, że wynagrodzenie to, na podstawie ustawy o PIT, kwalifikuje się jako przychód z innych źródeł. Takie stanowisko potwierdzają m. in. organy podatkowe w wydawanych indywidualnych interpretacjach, np. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 14 grudnia 2021 r., sygn. 0112-KDIL2-1.4011.876.2021.1.MKA.

W związku z tym, zgodnie z przepisami ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej w obecnym brzmieniu, w przypadku nieobliczania zaliczki na PIT przez płatnika, od przychodów stanowiących podstawę wymiaru składki zdrowotnej, składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości 0 zł. Oznacza to, że Polski Ład wprowadził od 1 stycznia 2022 r. składkę zdrowotną od wynagrodzenia prokurenta, jednak zgodnie z przepisami składka ta wynosi 0 zł.

Omawiana nowelizacja wprowadza jednak zmiany na niekorzyść prokurentów - doprecyzowuje katalog płatników, którzy mogą obniżyć składkę do 0 zł, jeśli nie pobierają jednocześnie zaliczki na PIT. W tym katalogu nie znalazły się jednak podmioty wypłacające wynagrodzenie prokurentom, w związku z czym konieczne będzie pobieranie od takich wypłat składki zdrowotnej w pełnej wysokości. Obowiązek dotyczy wypłat dokonywanych po 1 lipca 2022 r.

Należy również zwrócić uwagę, że ZUS w wydanej interpretacji indywidualnej z dnia 8 marca 2022 r., sygn. DI/100000/43/189/2022, stwierdził, że ww. przepis dotyczący obniżenia składki zdrowotnej do 0 zł w przypadku prokurenta nie obowiązywał już od 1 stycznia 2022 r. Naszym zdaniem, takie stanowisko nie ma pokrycia w aktualnie obowiązujących przepisach. ZUS w interpretacji powołuje się na doprecyzowaną definicję płatnika, która jest zawarta w jeszcze nieuchwalonym projekcie zmian.

Zmiany opisane w artykule to nie wszystko, co już się zmieniło lub dopiero ma się w najbliższym czasie zmienić w Polskim Ładzie. W naszym artykule Składka zdrowotna – czy należy ją płacić od wszystkich spółek? przeczytasz, jakie zmiany dotyczą osób, będących wspólnikami w kilku spółkach.

Zmiany nie ominęły również podatku CIT – szczegółowo piszemy o nich w naszym artykule "Polski Ład 3.0. – zmiany w CIT od 2023 r.”

Aleksandra Stankiewicz

Kacper Tokarz

Krzysztof Kaczmarek

Eryk Stefanicki