Projekt zmian podatkowych w ramach tzw. Polskiego Ładu zakłada gruntowną modyfikację zasad opodatkowania częściowego wycofania wkładu ze spółki osobowej. Najprawdopodobniej zakończy ona wieloletnie spory podatników z fiskusem i sprawi, że czynność ta stanie się mniej opłacalna dla wspólników.
Sprawdź nasz kurs online "Spółka z o.o. – nowe możliwości i korzyści w obliczu zmian podatkowych"
|
Częściowe wycofanie wkładu – wiele lat sporów
Od wielu lat kwestia opodatkowania częściowego wycofania wkładu ze spółki osobowej (niebędącej podatnikiem podatku dochodowego) budziła duże kontrowersje i była przedmiotem licznych sporów podatników z fiskusem. Wynikało to z braku jednoznacznego przepisu, który wiązałby dokonanie takiej czynności z powstaniem przychodu podatkowego. Organy skarbowe konsekwentnie nadinterpretowały przepisy, utożsamiając częściowe wycofanie wkładu z całkowitym wystąpieniem wspólnika ze spółki. Niekorzystne interpretacje były jednak regularnie uchylane przez sądy administracyjne, które uznawały, że skoro ustawa nie wymienia wprost częściowego wycofania wkładu jako czynności opodatkowanej, to nie można stosować do niej innych przepisów w sposób rozszerzający. Więcej na temat kontrowersji wokół częściowego obniżenia wkładu pisaliśmy na naszym portalu Komandytowa.pl w artykule Częściowe wycofanie wkładu ze spółki komandytowej - koniec sporów z fiskusem?
Proponowane zmiany w przepisach wraz z aktualną linią orzeczniczą sądów potwierdzają, że w dotychczasowych sporach z fiskusem, to podatnicy mieli rację. Pozwala to stwierdzić, że w przypadku planowania obniżenia wkładu w spółce osobowej, warto rozważyć jego dokonanie jeszcze przed wejściem w życie nowych przepisów.
Polski Ład – częściowe obniżenie wkładu a przychód podatkowy
Opublikowany pod koniec lipca projekt zmian w podatkach dochodowych w ramach tzw. Polskiego Ładu zakłada ostateczne uregulowanie kwestii opodatkowania częściowego wycofania wkładu (ustawa operuje pojęciem zmniejszenia udziału kapitałowego), choć niestety na niekorzyść podatników. Z uwagi na to, iż od 2021 r. spółki komandytowe stały się podatnikami CIT, prezentowane zmiany będą mieć znaczenie wyłącznie dla spółek jawnych oraz partnerskich. Zasady opodatkowania będą zależeć natomiast od tego, w jakiej formie nastąpi zwrot wkładu wspólnikowi.
Częściowy zwrot wkładu w formie pieniężnej
Wspólnik wycofujący część wkładu i otrzymujący jego zwrot w formie pieniężnej będzie traktowany dokładnie tak samo, jak w przypadku, gdyby występował ze spółki. Oznacza to, że już w momencie obniżenia wkładu po stronie wspólnika powstanie przychód podatkowy z działalności gospodarczej w wysokości otrzymanej kwoty. Jednocześnie przychód ten będzie można obniżyć o kwotę zysków spółki opodatkowanych w przeszłości przez wspólnika, zgodnie z zasadą transparentności podatkowej, które nie zostały mu wypłacone oraz o wydatki poniesione na nabycie ogółu praw i obowiązków w tej spółce (proporcjonalnie do wielkości obniżanego wkładu – np. obniżenie wkładu o 50% pozwoli pomniejszyć przychód o 50% zatrzymanych zysków i 50% wydatków na objęcie OPiO).
Częściowy zwrot wkładu w formie niepieniężnej
Otrzymanie zwrotu części wkładu przez wspólnika spółki osobowej w formie rzeczowej również będzie podlegać takim samym zasadom, jak w przypadku wystąpienia ze spółki. Opodatkowanie nie wystąpi w momencie otrzymania majątku przez wspólnika, a dopiero podczas jego odpłatnego zbycia, jeśli nastąpi ono przed upływem 6 lat od obniżenia wkładu. Powstały przychód będzie traktowany również jako przychód z działalności gospodarczej. Oczywiście przychód ze zbycia będzie można pomniejszyć o koszty jego uzyskania w postaci wydatków na nabycie lub wytworzenie danego składnika majątku, o ile nie zostały one wcześniej rozliczone (np. w formie amortyzacji).
Zwrot wkładu w postaci pieniężnej będzie bardziej opłacalny w przypadku, gdy celem wspólnika będzie jak najszybsze pozyskanie środków pieniężnych, a otrzymana kwota będzie zbliżona do wydatków poniesionych przez niego na objęcie ogółu praw i obowiązków (z uwzględnieniem wskazanej wyżej proporcji). W sytuacji, gdy te kwoty będą równe, to dochód do opodatkowania nie powstanie.
Przewaga zwrotu pieniężnego nad niepieniężnym wystąpi także wtedy, gdy składnik majątku, który mógłby zostać przekazany wspólnikowi zamiast środków pieniężnych, byłby całkowicie lub w znacznej części zamortyzowany (lub rozliczony w kosztach podatkowych w inny sposób), przez co wspólnik nie mógłby rozpoznać pełnego kosztu jego nabycia lub wytworzenia przy późniejszej sprzedaży (przed upływem 6 lat).
Z kolei zwrot wkładu w formie niepieniężnej (np. w postaci nieruchomości) może być lepszym rozwiązaniem w sytuacji, gdy wspólnik nie zamierza sprzedawać otrzymanego składnika majątku lub gdy sprzedaż ta ma nastąpić po co najmniej 6 latach. Obniżenie wkładu w postaci niepieniężnej budzi jednak wątpliwości w zakresie tego, czy spółka przekazując wspólnikowi nieruchomość, nie osiąga przychodu z tytułu tzw. dywidendy rzeczowej. Organy podatkowe niestety nie zajmują w tej sprawie jednoznacznego stanowiska. W związku z tym istnieje ryzyko, że przy zwrocie wkładu po stronie wspólników (rozliczających dochody spółki) może powstać przychód z tego tytułu. Z uwagi na powyższe wątpliwości, planując taką czynność, należy ją dokładnie przeanalizować.
Częściowe obniżenie wkładu – wyjątki od reguły
Od powyższej zasady dotyczącej majątku rzeczowego przewidziane są jednak dwa wyjątki.
Pierwszy z nich dotyczy sytuacji, w której z tytułu częściowego obniżenia wkładu wspólnik otrzyma od spółki udziały, akcje, papiery wartościowe, tytuły uczestnictwa w funduszach kapitałowych lub pochodne instrumenty finansowe. Wówczas przychód podatkowy powstanie, podobnie jak w przypadku innych składników majątku, dopiero w momencie zbycia ich przez wspólnika, jednakże okres ich posiadania nie będzie miał znaczenia. Sprzedaż nawet po upływie 6 lat będzie opodatkowana. Przychód ten będzie można obniżyć o wydatki poniesione na nabycie lub objęcie tych aktywów finansowych, o ile nie zostały wcześniej zaliczone do kosztów uzyskania przychodu. Ponadto, przychód ze zbycia tych aktywów nie będzie traktowany jako przychód z działalności gospodarczej (tak jak przy otrzymaniu środków pieniężnych lub majątku rzeczowego), tylko jako przychód z kapitałów pieniężnych. Oznacza to, że stawka opodatkowania bezwzględnie będzie wynosić 19% dochodu.
Drugi wyjątek dotyczy składników majątku (niezależnie od ich rodzaju, a więc także aktywów finansowych wymienionych wyżej), których otrzymanie przez wspólnika z tytułu częściowego obniżenia wkładu powoduje, że Polska traci prawo do opodatkowania ich zbycia (np. w przypadku, gdy wspólnik nie jest polskim rezydentem podatkowym). W tej sytuacji przychód podatkowy powstanie już w momencie przeniesienia składnika majątku ze spółki na wspólnika i będzie zaliczany do źródła „kapitały pieniężne”, w związku z czym stawka podatku wyniesie 19%. Przychód ten będzie mógł zostać pomniejszony o wydatki poniesione przez spółkę lub wspólnika na nabycie lub wytworzenie takiego składnika majątku.
Należy zaznaczyć, że projekt zmian, obejmujący zasady opodatkowania częściowego obniżenia wkładu, znajduje się obecnie na etapie konsultacji publicznych, w związku z czym ostateczny kształt przepisów może okazać się nieco inny. Zespół Kancelarii PragmatIQ na bieżąco śledzi proces legislacyjny. O wszelkich zmianach powstałych na kolejnych jego etapach będziemy informować na naszych portalach Doradzamy.to i Komandytowa.pl.
Krzysztof Kaczmarek
