Ze względu na występujące podobieństwa prostą spółkę akcyjną można nazwać „bardziej elastyczną spółką z ograniczoną odpowiedzialnością”.
Poniżej przedstawiamy porównanie tych dwóch form spółek prawa handlowego:
|
Porównywany element |
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością |
Prosta spółka akcyjna |
1. |
nazwa aktu zawiązania spółki |
umowa spółki lub akt założycielski w przypadku spółki jednoosobowej |
umowa spółki lub akt założycielski w przypadku spółki jednoosobowej |
2. |
forma aktu zawiązania spółki |
akt notarialny |
akt notarialny |
3. |
możliwość założenia spółki przez Internet |
tak, konieczność posiadania przez wspólników bezpiecznego podpisu elektronicznego (weryfikowanego przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu), podpisu potwierdzonego profilem zaufanym ePUAP albo podpisu osobistego |
tak, konieczność posiadania przez wspólników bezpiecznego podpisu elektronicznego (weryfikowanego przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu), podpisu potwierdzonego profilem zaufanym ePUAP albo podpisu osobistego |
4. |
wspólnicy |
wspólnicy (brak kategorii) |
akcjonariusze |
5. |
minimalna liczba wspólników |
jeden |
jeden |
6. |
odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki |
wspólnicy w ogóle nie odpowiadają za zobowiązania spółki |
akcjonariusze w ogóle nie odpowiadają za zobowiązania spółki |
7. |
występowanie kapitału zakładowego |
tak – kapitał zakładowy musi zostać obowiązkowy określony w umowie spółki oraz ujawniony w rejestrze przedsiębiorców KRS |
nie, ale występuje kapitał akcyjny, na który przeznacza się wniesione wkłady pieniężne i niepieniężne, za wyjątkiem wkładów mających za przedmiot prawa niezbywalne oraz świadczenie pracy bądź usług.
Kapitał akcyjny nie jest określany w umowie spółki, ale jest ujawniany w rejestrze przedsiębiorców KRS |
8. |
minimalna wartość wkładów do spółki (kapitału zakładowego / kapitału akcyjnego) |
5 tys. zł |
1 zł |
9. |
konieczność zmiany umowy przy zmianie wartości kapitału zakładowego / kapitału akcyjnego |
tak |
nie |
10. |
forma akcji / udziałów |
udziały nie mają formy dokumentu i nie stanowią papieru wartościowego, stanowią jedynie zapis w księdze udziałów |
akcje są zdematerializowane (nie mają formy dokumentu), konieczne jest prowadzenie rejestru akcjonariuszy dla spółki |
11. |
zbywalność akcji / udziałów w spółce |
wspólnik może zbywać swoje udziały, chyba że umowa spółki przewiduje ograniczenia (np. zgodę spółki); zbywać można zarówno wszystkie udziały, jak i ich część, chyba że wspólnik może mieć tylko jeden udział, a umowa spółki nie zezwala na zbycie części takiego udziału
zbycie udziału następuje w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi lub za pośrednictwem systemu s24 |
akcjonariusz może zbywać swoje akcje, chyba że umowa spółki przewiduje ograniczenia (np. zgodę spółki); zbywać można zarówno wszystkie akcje, jak i ich część
zbycie akcji następuje w formie dokumentowej (może być to również e-mail), ale konieczne jest zarejestrowanie zbycia w rejestrze akcjonariuszy prowadzonym dla spółki |
12. |
ograniczenia w zakresie uprzywilejowania akcji / udziałów |
Ograniczone uprzywilejowanie co do prawa głosu (maks. 3 głosy na udział), ograniczenie co do dywidendy (udział może otrzymać maksymalnie 150% dywidendy przypadającej na udział nieuprzywilejowany)
|
co do zasady, brak ograniczeń w zakresie uprzywilejowania akcji
możliwość emitowania akcji niemych oraz tzw. akcji założycielskich
|
13. |
anonimowość wspólnika |
wspólnicy posiadający mniej niż 10% udziałów nie są wymienieni w odpisie z KRS, jednakże dane takiego wspólnika można ustalić, przeglądając akta rejestrowe spółki, wspólnicy posiadający więcej niż 25% udziałów są również ujawniani w CRBR. |
wyłącznie akcjonariusz posiadający 100% akcji jest wymieniony w odpisie z KRS, jednak dane akcjonariuszy posiadających mniej niż 100% akcji można ustalić, przeglądając akta rejestrowe spółki, akcjonariusze są również widoczni w rejestrze akcjonariuszy prowadzonym dla spółki oraz w CRBR (dotyczy wyłącznie akcjonariuszy posiadających ponad 25% akcji) |
14. |
uprawnienia kontrolne i informacyjne wspólników |
prawo indywidualnej kontroli przysługuje każdemu wspólnikowi, ale można je wyłączyć w razie ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej |
prawo indywidualnej kontroli przysługujące każdemu akcjonariuszowi
|
15. |
reprezentowanie spółki |
zarząd |
zarząd albo rada dyrektorów |
16. |
istnienie organu zbierającego wspólników (jak zgromadzenie wspólników w spółce z o.o.) |
zgromadzenie wspólników |
walne zgromadzenie |
17. |
możliwość powołania rady nadzorczej |
tak, a jeżeli kapitał zakładowy jest większy niż 500 tys. zł i liczba wspólników przekracza 25 osób, ustanowienie rady nadzorczej (lub komisji rewizyjnej) jest obowiązkowe |
tak, jednak powołanie rady nadzorczej jest możliwe wyłącznie wtedy, gdy organem reprezentującym spółkę jest zarząd |
18. |
forma uchwał wspólników |
pisemna, niekiedy protokoły zgromadzeń wspólników wymagają formy aktu notarialnego |
pisemna, niekiedy protokoły walnych zgromadzeń wymagają formy aktu notarialnego |
19. |
zwoływanie zebrań wspólników |
zwołanie zgromadzenia wspólników zasadniczo wymaga zwołania za pomocą listów poleconych wysłanych na 2 tygodnie przed terminem zgromadzenia; możliwe jest również przeprowadzenie zgromadzenia bez formalnego zwołania, jeżeli wszyscy wspólnicy są reprezentowani i żaden nie zgłosi sprzeciwu co do tej formy zebrania i porządku obrad |
zwołanie walnego zgromadzenia wymaga zawiadomienia za pomocą poczty elektronicznej (na adres akcjonariusza wpisany do rejestru akcjonariuszy albo na adres do doręczeń elektronicznych), listu poleconego lub przesyłki nadanej pocztą kurierską wysłanych na 2 tygodnie przed terminem zgromadzenia; możliwe jest również przeprowadzenie zgromadzenia bez formalnego zwołania, jeżeli wszyscy akcjonariusze są reprezentowani i żaden nie zgłosi sprzeciwu co do tej formy zebrania i porządku obrad |
20. |
szczególne obowiązki przy wnoszeniu wkładu do spółki |
wkład musi być wniesiony przed złożeniem wniosku o rejestrację spółki lub wniosku o rejestrację podwyższenia kapitału zakładowego spółki; członkowie zarządu muszą złożyć oświadczenie o wniesieniu wkładów na pokrycie wszystkich udziałów.
W przypadku rejestracji sp. z o.o. przez Internet wkłady muszą być wniesione w terminie 7 dni od dnia wpisu spółki do rejestru. |
wkłady powinny zostać wniesione do spółki w całości w ciągu 3 lat od dnia wpisu spółki do rejestru przedsiębiorców KRS; wszyscy członkowie zarządu muszą złożyć oświadczenie o wniesieniu wkładów na pokrycie akcji w części przewidzianej w umowie spółki |
21. |
moment skuteczności zmian umowy spółki |
z chwilą rejestracji zmiany w rejestrze przedsiębiorców KRS |
z chwilą rejestracji zmiany w rejestrze przedsiębiorców KRS |
22. |
możliwość wypłaty w trakcie roku zaliczek na poczet zysku |
tylko jeżeli umowa spółki przewiduje taką możliwość; wypłata zaliczki jest możliwa tylko, jeśli zatwierdzone sprawozdanie finansowe za poprzedni rok obrotowy wykazuje zysk; zaliczka może stanowić najwyżej połowę zysku osiągniętego od końca poprzedniego roku obrotowego wykazanego w sprawozdaniu finansowym powiększonego o kapitały rezerwowe utworzone z zysku, którymi w celu wypłaty zaliczek może dysponować zarząd oraz pomniejszonego o niepokryte straty i udziały własne |
tylko, jeżeli umowa spółki przewiduje taką możliwość; łączna wysokość zaliczek nie może przekraczać sumy niepodzielonych zysków z lat ubiegłych, utworzonych z zysku kapitałów rezerwowych, które mogą być przeznaczone na wypłatę dywidendy oraz kwoty kapitału akcyjnego, która może zostać przeznaczona do wypłaty dywidendy; suma ta powinna zostać pomniejszona o niepokryte straty z lat ubiegłych, akcje własne oraz kapitały rezerwowe, które nie mogą być przeznaczone na wypłatę dywidendy; zaliczka nie może być wypłacana z kapitału akcyjnego |
23. |
swoboda dysponowania zyskiem spółki |
ograniczona w niewielkim stopniu |
ograniczona w niewielkim stopniu, m.in. poprzez „test wypłacalności” (wypłata dywidendy nie może prowadzić do utraty przez spółkę zdolności do wykonywania wymagalnych zobowiązań pieniężnych w terminie 6 miesięcy od dnia wypłaty) oraz poprzez „obowiązek oszczędzania” (8% zysku za dany rok obrotowy powinno zostać przekazane na kapitał akcyjny, dopóki kapitał ten nie osiągnie 5% sumy zobowiązań spółki) |
24. |
wymogi obniżenia wkładu / kapitału akcyjnego |
oprócz umorzenia udziałów i zmiany umowy spółki konieczne jest ogłoszenie o obniżeniu kapitału zakładowego w MSiG; rejestracja obniżenia możliwa jest dopiero po upływie 3 miesięcy od ukazania się ogłoszenia; obniżenie kapitału zakładowego dochodzi do skutku dopiero po rejestracji w KRS |
wypłata z kapitału akcyjnego jest możliwa po wpisie zmiany jego wysokości do rejestru przedsiębiorców KRS; w niektórych przypadkach konieczne jest wcześniejsze ogłoszenie o planowanej wypłacie z kapitału akcyjnego w MSiG; rejestracja zmiany kapitału akcyjnego możliwa jest wówczas dopiero po upływie 3 miesięcy od ukazania się ogłoszenia |
25. |
możliwość wypowiedzenia umowy spółki przez wspólnika |
nie |
nie, jednak akcjonariusz może wytoczyć powództwo o orzeczenie jego ustąpienia ze spółki, jeżeli zachodzi ważna przyczyna uzasadniona stosunkami między akcjonariuszami lub między spółką a akcjonariuszem ustępującym, która skutkuje rażącym pokrzywdzeniem akcjonariusza ustępującego |
26. |
możliwość wypowiedzenia umowy spółki przez wierzyciela wspólnika |
nie |
nie |
27. |
możliwość rozwiązania spółki z ważnych powodów orzeczeniem sądu na wniosek wspólnika |
tak |
tak |
28. |
możliwość emitowania obligacji |
tak |
tak |
29. |
księgowość |
pełna (możliwość skorzystania z określonych uproszczeń przy prowadzeniu ksiąg handlowych) |
pełna (możliwość skorzystania z określonych uproszczeń przy prowadzeniu ksiąg handlowych) |
30. |
obowiązek badania sprawozdania finansowego bez względu na wartość przychodów / aktywów bilansu / wielkość zatrudnienia |
nie |
nie |
31. |
konieczność opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne przez wspólników będących osobami fizycznymi |
nie, z wyjątkiem sytuacji, gdy jedynym wspólnikiem jest osoba fizyczna (zgodnie z niektórymi interpretacjami konieczność opłacania składki zdrowotnej powstanie również wtedy, gdy jeden wspólnik będący osobą fizyczną będzie posiadał 95% i więcej udziałów w kapitale zakładowym) |
nie, z wyjątkiem sytuacji, gdy akcjonariusz jako wkład do spółki wniesie świadczenie swojej pracy lub usług |
32. |
konieczność |
tak, z wyjątkiem spółek uznanych w myśl ustawy o rachunkowości za jednostkę mikro lub małą, które w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego zawarły informację o nabyciu udziałów własnych
|
tak, z wyjątkiem spółek uznanych w myśl ustawy o rachunkowości za jednostkę mikro lub małą, które w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego zawarły informację o nabyciu udziałów własnych |
33. |
możliwość wejścia na giełdę |
nie |
nie |
34. |
likwidacja |
konieczność przeprowadzenia pełnej procedury likwidacji |
możliwość przejęcia całego majątku spółki przez oznaczonego akcjonariusza z obowiązkiem zaspokojenia wierzycieli i pozostałych akcjonariuszy bez konieczności przeprowadzenia pełnej procedury likwidacji |
35. |
opodatkowanie podatkiem dochodowym |
spółka jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych (19% / 9%); w przypadku wypłaty zysku wspólnikom w formie dywidendy jest on opodatkowany ponownie |
spółka jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych (19% / 9%); w przypadku wypłaty zysku wspólnikom w formie dywidendy jest on opodatkowany ponownie |
36. |
opodatkowanie wkładów podatkiem od czynności cywilnoprawnych |
opodatkowana jest tylko wartość kapitału zakładowego lub podwyższenia kapitału zakładowego (stawka 0,5%) |
nie |
37. |
opodatkowanie pożyczki od wspólnika do spółki podatkiem od czynności cywilnoprawnych |
tak |
tak, chyba że pożyczkodawca działa jako podatnik VAT |
Aleksandra Lipka,
Paweł Dymkowski,
Paweł Butkiewicz