Choć trudno obecnie przewidzieć, kiedy dokładnie zakończy się pandemia koronawirusa, to prędzej czy później sytuacja gospodarcza zacznie się stabilizować. Zarówno potencjalni sprzedający, jak i inwestorzy powinni z wyprzedzeniem przygotować się do planowanych transakcji sprzedaży firmy. W artykule wskazujemy na co zwrócić uwagę, by po zakończeniu epidemii firma przystąpiła do negocjacji w dobrej kondycji.
Obecna trudna sytuacja ekonomiczna może poskutkować zwiększoną aktywnością na rynku fuzji i przejęć. Wiele firm traci obecnie na wartości, przez co wynegocjowanie korzystnej ceny może być łatwiejsze dla potencjalnego inwestora. Z drugiej strony właściciele firmy, która cierpi jedynie z powodu krótkotrwałych problemów, powinni odpowiednio zabezpieczyć się przed sprzedaniem biznesu po cenie niższej niż rynkowa.
Poszukiwanie inwestora
Poszukiwanie inwestora najlepiej zacząć od własnej firmy, tj. pozostałych wspólników (jeśli istnieją), bądź kadry zarządzającej. W dalszej kolejności można spróbować zainteresować sprzedażą firmy podmioty konkurencyjne, szczególnie te z nich, które nie ucierpiały mocno w wyniku obecnej sytuacji. W związku z tym, że na epidemii najprawdopodobniej ucierpią mniejsze biznesy, chętne do „wzięcia ich pod skrzydła” mogą być większe podmioty, które często są bardziej odporne na chwilowe, lecz dotkliwe wstrząsy.
Odpowiednie przygotowanie dokumentów wewnętrznych firmy
Jeszcze przed przystąpieniem do negocjowania sprzedaży firmy należy zadbać o skrupulatne przygotowanie dokumentacji dotyczącej jej funkcjonowania. W toku przeprowadzania transakcji konieczne będzie przeprowadzenie analizy due dilligence. Audytorzy z całą pewnością zwrócą uwagę na dokumenty dotyczące, reorganizacji przeprowadzonych w firmie, księgi rachunkowe, dokumentację pracowniczą, treść zawartych umów, kwestie związane ze stanem prawnym nieruchomości oraz informacje o ewentualnych przeprowadzanych w przeszłości optymalizacjach podatkowych. Istotne jest więc odpowiednie przygotowanie się do analizy tych dokumentów. Należy pamiętać, że pandemia koronwirusa nie zwalnia firm ze wszystkich obowiązków prawno-podatkowych, dlatego i w tym czasie nie powinniśmy dopuścić do zaniedbań w prowadzeniu firmy, co może mieć istotne znaczenie przy przyszłym audycie biznesu.
Więcej o kwestiach związanych z odpowiednim przygotowaniem dokumentów transakcyjnych piszemy w artykule Transakcje w czasach koronawirusa – na co zwrócić uwagę?
Metody wyceny firmy – która z nich będzie najbardziej adekwatna?
Epidemia koronawirusa na pewno będzie miała wpływ na wartość i wycenę firm. Trzeba podkreślić, że metody wyceny firmy w dobie zagrożenia nawrotami koronawirusa należy dobrać tak, by uwzględniały one z jednej strony aktualną sytuację biznesu, lecz z drugiej – także ocenę jego zdolności do generowania zysku w przyszłości oraz osiągane wyniki sprzed destabilizacji sytuacji związanej z pandemią koronawirusa.
W obecnych czasach niekorzystną dla kupującego może okazać się bardzo często stosowana tzw. metoda mnożnikowa, będąca prostym rodzajem metody porównawczej. Stosując tę metodę wartość firmy określa się zazwyczaj jako iloczyn mnożnika i wartości EBITDA w ostatnim pełnym roku obrotowym (zysk operacyjny plus amortyzacja). Praktyka pokazuje, że wartości mnożników są różne dla poszczególnych branż, a ponadto zależą m.in. od perspektyw rozwoju i wielkości firmy. Ta metoda nie będzie adekwatna w czasie bądź krótko po zakończeniu kryzysu, będzie bowiem oparta na wynikach osiągniętych w ostatnim pełnym roku obrotowym, tj. przed destabilizacją gospodarki i nie będzie uwzględniać wpływu epidemii na kondycję firmy.
Chcąc korzystnie sprzedać biznes w niestabilnych czasach, warto wziąć pod uwagę dość skomplikowaną metodę dochodową, która posiada tę zaletę, że umożliwia najpełniejsze oddanie faktycznej zdolności firmy do generowania zysku w przyszłości. Punktem wyjścia przy tej metodzie jest traktowanie biznesu jako narzędzia do generowania dochodu. Wartość biznesu jest ustalana na podstawie prognozy zysków, jakie firma może osiągnąć w kolejnych latach. Zastosowanie tej metody można skorelować np. z metodą majątkową bądź innym, niż metoda mnożnikowa, rodzajem metody porównawczej.
Ponadto w praktyce możliwe jest zastosowanie metody wyceny, która będzie w inny sposób neutralizowała wpływ zdarzeń związanych z negatywnymi skutkami koronawirusa na wycenę firmy, chociażby poprzez wyłączenie ich skutków w określonym zakresie z wyliczenia ceny czy też ustalenie, że część ceny będzie zależna od sytuacji gospodarczej firmy i osiągniętych przez nią wyników już po ustabilizowaniu się gospodarki, w perspektywie najbliższych kilku lat.
Więcej o tym w jaki sposób można wycenić firmę na potrzeby transakcji przeczytaj w naszym artykule Jak wycenić firmę? – oblicz wartość swojego biznesu!
Jak zarządzać zobowiązaniami firmy w czasie pandemii koronawirusa?
Im lepsze zarządzanie zobowiązaniami firmy, tym bardziej klarowna jej ogólna sytuacja i tym samym wyższa wartość. Czas epidemii to specyficzny okres, który powoduje wiele odstępstw od tradycyjnych zasad dotyczących zobowiązań kontraktowych. Zasadniczo ten, kto nie wykonuje bądź niewłaściwie wykonuje zobowiązanie, ponosi odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę. Jeżeli jednak dłużnik nie ponosi odpowiedzialności za okoliczności, które uniemożliwiły mu wypełnienie kontraktu, to może uwolnić się od odpowiedzialności. W pierwszej kolejności firma powinna więc uregulować możliwie dużą liczbę zobowiązań, których nie może zakwestionować.
Drugą grupę zobowiązań będą stanowić te, które firma może podważyć ze względu na wyjątkowe warunki związane z epidemią. Jeżeli właściciele firmy są przekonani, że dochowali należytej staranności, a pomimo tego nie mogli wykonać umowy, mogą uchylić się od odpowiedzialności za ewentualną szkodę. Właściciele firmy muszą jednak pamiętać o zachowaniu należytej staranności i informowaniu kontrahentów na bieżąco o trudnej sytuacji, np. poprzez zawiadomienie o problemach z wykonaniem umowy.
Praca nad wyjaśnianiem struktury zobowiązań firmy najprawdopodobniej zostanie doceniona przez kontrahenta, który obejmie firmę w lepszej kondycji. Struktura zobowiązań spornych i bezspornych zostanie w również odzwierciedlona w bilansie, co może poprawić sytuację negocjacyjną w trakcie transakcji.
Więcej o wykonywaniu zobowiązań w czasie pandemii koronawirusa piszemy w artykule Wykonywanie umów w okresie epidemii koronawirusa.
Dostosuj funkcjonowanie firmy do warunków występujących podczas epidemii
Odpowiednie zorganizowanie produkcji, wdrożenie szczególnych zasad dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy może pozytywnie wpłynąć na funkcjonowanie przedsiębiorstwa w obecnej sytuacji. Istotne może okazać się także utrzymanie stanu zatrudnienia kluczowych pracowników, którzy w praktyce są bardzo istotni dla inwestora przejmującego biznes. Za firmę, która będzie sprawnie zarządzana podczas najgorszego okresu spowolnienia gospodarczego, sprzedający może otrzymać wyższą cenę ze względu na zapewnienie kupującemu lepszych warunków do kontynuowania działalności.
Skorzystaj z pomocy oferowanej przez państwo
Z uwagi na trudną sytuację gospodarczą wielu firm, rząd wprowadził tzw. tarczę antykryzysową oraz finansową, która ma na celu pomóc firmom przetrwać ten trudny czas, zachowując jednocześnie w jak największym stopniu dotychczasowy poziom zatrudnienia.
Przedsiębiorcy mogą skorzystać z wielu proponowanych rozwiązań, takich jak dofinansowania do wynagrodzeń pracowników, zwolnienia ze składek ZUS, dofinansowań kosztów bieżącej działalności, czy też pożyczek lub subwencji.
Jeżeli to możliwe, warto skorzystać z każdego rodzaju pomocy, co pozwoli firmie złagodzić firmie negatywne konsekwencje epidemii i kryzysu gospodarczego, a w konsekwencji transakcja będzie mogła zostać dokonana na lepszych warunkach, niż w przypadku, gdyby kondycja firmy była słabsza.
Zapoznaj się z działem Koronawirus na naszej stronie, aby dowiedzieć się z jakiej pomocy wynikającej z tarczy antykryzysowej i finansowej możesz skorzystać.
Marcin Tomczak
