W związku z rozszerzającą się pandemią koronawirusa na świecie, Polska również odczuła jej wpływ m.in. na działalność przedsiębiorstw. Część z nich całkowicie wstrzymała swoją aktywność, pozostałe mocno ją ograniczyły. Pierwszy kwartał 2020 r. jest więc szczególny dla przedsiębiorców, nie tylko z uwagi na konieczność radzenia sobie z realnym zagrożeniem wirusa, ale także z uwagi na nowe wyzwania z którymi muszą się zmierzyć, m.in. w zakresie sprawozdawczości i przygotowania rzetelnego sprawozdania finansowego także za 2019 r.
Termin przygotowania sprawozdania finansowego za 2019 r.
Zgodnie z obowiązującą ustawą o rachunkowości kierownik jednostki przygotowuje sprawozdanie finansowe nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia bilansowego. Oznacza to, że termin na przygotowanie sprawozdania finansowego za 2019 r. w formacie. xml wraz z podpisami elektronicznymi mija 31 marca 2020 r.
31 marca wydane zostało rozporządzenie przesuwające termin na sporządzenie sprawozdania finansowego za 2019 r. Nowy termin na sporządzenie sprawozdamoa finansowego za rok 2019 upływa 30 czerwca 2020 r. (w przypadku podmiotów podlegających nadzorowi KNF - 31 maja 2020 r.)
Przesunięty został również termin na złożenie zeznania CIT-8 za 2019 r. Na zapłatę podatku i złożenie zeznania podatnicy CIT mają więcej czasu - nowy termin upływa 31 maja 2020 r.
Zdarzenia wpływające na sprawozdanie finansowe za 2019 r.
Niezależnie od ostatecznego terminu jaki zostanie ustalony na przygotowanie sprawozdania finansowego za 2019 r. bardzo istotnym jest zrozumienie, w jaki sposób sytuacja związana z szerzącą się pandemią wpływa na samo sprawozdanie finansowe.
Zgodnie z art. 54 ust. 1 ustawy o rachunkowości jeśli jednostka otrzymała informacje o zdarzeniach, które mają istotny wpływ na to sprawozdanie finansowe, lub powodujących, że założenie kontynuowania działalności przez jednostkę nie jest uzasadnione, powinna ona odpowiednio zmienić to sprawozdanie, dokonując jednocześnie odpowiednich zapisów w księgach rachunkowych roku obrotowego, którego sprawozdanie finansowe dotyczy.(…) Jeżeli zdarzenia, które nastąpiły po dniu bilansowym, nie powodują zmiany stanu istniejącego na dzień bilansowy, to odpowiednie wyjaśnienia zamieszcza się w informacji dodatkowej.
Oznacza to, że ewentualne informacje i ich konsekwencje finansowe, o których jednostka dowiedziała się po dniu bilansowym (czyli np. w lutym czy marcu 2020 r.), ale do dnia zatwierdzenia sprawozdania za 2019 r., powinna wykazać w sprawozdaniu. Działania te będą negatywnie wpływać na wynik finansowy za 2019 r. (zmniejszać go), najczęściej będzie to związane z dokonaniem zapisów dotyczących:
- zmniejszenia wartości użytkowej lub handlowej składników aktywów, w tym również dokonywane w postaci odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych;
- zawiązania rezerwy na znane jednostce ryzyko, grożące straty oraz skutki innych zdarzeń.
Wszelkie zmiany dokonane w sprawozdaniach finansowych w związku z panującą pandemią będą związane z korektami czysto bilansowymi (finansowymi) – a nie podatkowymi. Nie będą więc powodowały zmian w rozliczeniach podatkowych na moment ich utworzenia, ewentualnie w przyszłości, gdy spełnione zostaną dodatkowe przesłanki zaliczające je w koszty uzyskania przyhcodu, zgodnie z ustawami o podatkach dochodowych.
Warto pamiętać, że w informacji dodatkowej do sprawozdania, niezależnie czy dokonujemy księgowań na dzień bilansowy, należy uzupełnić i opisać pkt 6.2) informacje o istotnych zdarzeniach, jakie nastąpiły po dniu bilansowym, a nieuwzględnionych w sprawozdaniu finansowym oraz o ich wpływie na sytuację majątkową, finansową oraz wynik finansowy jednostki;(…).
Zmiany w sprawozdaniu finansowym – kto powinien ich dokonać
Większość przedsiębiorców niezwiązanych w sposób bezpośredni czy pośredni z wymianą handlową w ujęciu międzynarodowym, prowadzących swoje biznesy lokalnie, zaopatrujący się od pobliskich dostawców, skutki pandemii w sprawozdaniach finansowych powinno ująć jako zdarzenia niekorygujące sytuacji finansowej jednostki po okresie sprawozdawczym (niewpływające na sumę bilansową czy wynik jednostki), z uwagi na fakt, że najistotniejsze zmiany w ich działalności dotyczą pierwszych miesięcy 2020 r. W sprawozdaniach finansowych za 2019 r. zobowiązane są jednak opisać swoją sytuację w ramach informacji dodatkowej i wskazać ewentualne zagrożenia do kontunuowania działalności w bieżącym roku.
Inaczej będzie wyglądała sytuacja w firmach, które konsekwencje koronawirusa zaczęły odczuwać już pod koniec roku, np. w listopadzie czy grudniu 2019 r., czy też w przypadku, gdy ich dzień bilansowy przypada po 31 grudnia 2019 r., w związku z posiadaniem przesuniętego roku podatkowego (podatnik nie rozliczający się w oparciu o kalendarzowy rok obrotowy). W takim przypadku istniejące zdarzenia należy uznać za zdarzenia mające wpływ na sytuację finansową przedsiębiorcy i należy na ich podstawie dokonać odpowiednich zapisów księgowych (np. utworzyć rezerwy).
W przypadku, gdy sprawozdanie finansowe zostało przygotowanie i podpisane na początku roku (czyli przed wybuchem epidemii) zgodnie z obowiązującymi aktualnie przepisami, ustawa o rachunkowości daje możliwość jego zmiany. W związku z koniecznością dokonania zmian księgowych lub dostosowania informacji dodatkowej konieczne będzie wygenerowanie nowego sprawozdania w formacie .xml i ponowne podpisanie. Sprawozdanie w pierwszej wersji wymaga archiwizacji.
Ryzyko kontynuowania działalności w związku z wybuchem pandemii
Zgodnie z ustawą o rachunkowości i jej załącznikami we wprowadzeniu do sprawozdania finansowego należy wskazać, czy zostało ono sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności gospodarczej przez jednostkę w dającej się przewidzieć przyszłości oraz, czy nie istnieją okoliczności wskazujące na zagrożenie kontynuowania przez nią działalności. Jeśli takie okoliczności istnieją, należy je opisać.
Ponieważ wybuch pandemii nastąpił w trakcie okresu sprawozdawczego (dla podatników z przesuniętym rokiem obrotowym) lub po dniu bilansowym (dla podatników, którzy rozliczają się kalendarzowo) i u większości przedsiębiorców spowodował znaczące pogorszenie warunków ekonomicznych w sprawozdaniu finansowym należy dokonać oceny, czy te zdarzenia powodują, że istnieją poważne wątpliwości co do zdolności jednostki do kontynuowania i czy założenie kontynuacji działalności jest nadal odpowiednie jako podstawa do sporządzenia sprawozdania finansowego.
Jak wskazuje Polska Izba Biegłych Rewidentów w raporcie Wpływ pandemii koronawirusa SARS-Cov-2 na badanie sprawozdań finansowych za 2019 rok w sprawozdaniu finansowym należy zwrócić uwagę na możliwość spłaty lub refinansowania zapadających po dniu bilansowym kredytów, a także na okoliczności wskazujące na złamanie warunków umów kredytowych. W sytuacji, gdy założenie kontynuacji działalności przez jednostkę w dającej się przewidzieć przyszłości nie jest zasadne, zastosowanie ma art. 29 ustawy o rachunkowości (zmieniają się zasady wyceny aktywów na dzień bilansowy).
W raporcie zostały również zawarte przykładowe zapisy, jakie przedsiębiorcy mogą zastosować w sprawozdaniach finansowych za 2019 r.
Jeśli masz pytania dotyczące prowadzonej działalności gospodarczej, jej formy lub aktualnych możliwych rozwiązań dla Twojego biznesu skontaktuj się z naszymi doradcami. Zapraszamy do kontaktu.
Dominika Widła
doradca podatkowy