Aleksander Gałek

    Aleksander Gałek

    Zapytaj eksperta

    11.02.2020

    Sprzedaż części udziałów - na co zwrócić uwagę?

    Sprzedaż części udziałów może być atrakcyjnym rozwiązaniem dla osób, które planują stopniowo wycofywać się z biznesu lub poszukują finansowania od zewnętrznego inwestora. W trakcie negocjacji warunków transakcji należy jednak pamiętać o kilku istotnych kwestiach, mających na celu zabezpieczenie wspólnika sprzedającego część swoich udziałów.

     

     

    Sprawdź nasz kurs online "Spółka z o.o. – nowe możliwości i korzyści w obliczu zmian podatkowych"
     

    Z kursu dowiesz się m.in:

    • Jakie zapisy w umowie sp. z o.o. są najważniejsze?
    • Kiedy sp. z o.o. może stosować stawkę CIT 9% i jakie ustawodawca wprowadził w tym zakresie ograniczenia?
    • Czy i na jakiej zasadzie wspólnicy oraz członkowie zarządu sp. z o.o. odpowiadają za zobowiązania spółki?
    • Kiedy sp. z o.o. może skorzystać z tzw. estońskiego CIT?
    • Czy spółka z o.o. jest optymalną formą prowadzenia działalności gospodarczej właśnie dla Ciebie?

     

    Zobacz program i zamów tutaj.

     

     

    Zachowanie kontroli nad funkcjonowaniem spółki

     

    Sprzedaż części udziałów skutkuje zmianą „układu sił” wspólników w spółce. Wspólnik posiadający dotychczas większość udziałów może w jednej chwili stać się wspólnikiem mniejszościowym. Może wiązać się z tym wiele zagrożeń, w tym m.in. możliwość rozwodnienia udziałów i całkowita utrata wpływu na funkcjonowanie spółki. Dlatego każdorazowo transakcja sprzedaży części udziałów w spółce powinna być przemyślana i skonsultowana z prawnikiem.

     

    Sprzedając część udziałów w firmie należy przede wszystkim przeanalizować takie kwestie jak:

    • zasady podejmowania uchwał – co do zasady na każdy udział przypada jeden głos na zgromadzeniach wspólników spółki. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby w umowie spółki uprzywilejować część udziałów co do prawa głosu, dzięki czemu będzie można zachować realny wpływ na decyzje podejmowane na zgromadzeniach wspólników. W toku negocjacji warunków sprzedaży części firmy warto również przewidzieć kworum na zgromadzeniach wspólników (czyli zagwarantować, że bez udziału sprzedawcy udziałów w zgromadzeniu wspólników nie będzie możliwe ważne podejmowanie uchwał), czy też ustalić katalog spraw i uchwał, które będą wymagały zgody dotychczasowego większościowego wspólnika spółki. Dzięki temu wspólnik sprzedający swoje udziały po transakcji nadal będzie miał realny wpływ na funkcjonowanie spółki,
    • funkcja wspólnika sprzedającego udziały w spółce po transakcji – najczęściej sprzedaż nawet części udziałów w spółce przez wspólnika wiąże się ze zmianami w składzie organów spółki (zarządu lub rady nadzorczej), co ma na celu przekazanie kontroli nad spółką inwestorowi. W praktyce bardzo często dotychczasowy wspólnik większościowy ma jednak dalej pełnić funkcje zarządcze w spółce w celu umożliwienia płynnego i bezproblemowego kontynuowania działalności firmy po transakcji. Już w dokumentach transakcyjnych należy zatem ustalić rolę, funkcję i zadania jakie ma pełnić w spółce po transakcji wspólnik sprzedający swoje udziały, a także wynegocjować zasady rozliczeń z tego tytułu,
    • kontrola nad składem osobowym w spółce – chcąc zapewnić sobie pełną kontrolę nad składem osobowym w spółce, można wprowadzić do umowy spółki postanowienia, które pozwolą ograniczyć wstępowanie do spółki osób trzecich, np. poprzez konieczność uzyskania zgody na jakiekolwiek zbycie udziałów. Wśród zapisów ograniczających prawo do zbycia udziałów, warto wskazać w szczególności prawo pierwszeństwa nabycia udziałów oraz prawo pierwokupu, które gwarantują wspólnikom uprawnionym z prawa pierwszeństwa lub prawa pierwokupu możliwość kupna sprzedawanych udziałów przed osobą trzecią, na wypadek gdyby inny wspólnik chciał je sprzedać tej osobie.
    • możliwość wyjścia ze spółki – w dokumentach transakcyjnych warto także zagwarantować możliwość niejako automatycznego wyjścia wspólnika ze spółki i spieniężenia pozostałej części posiadanych udziałów. W tym celu strony transakcji podpisują tzw. opcje sprzedaży udziałów, w których inwestor składa nieodwołaną i niewygasającą na wypadek śmierci ofertę odkupienia udziałów wspólnika na jego żądanie. Warto również w dokumentach transakcyjnych przewidzieć tzw. klauzulę „tag along”, która zagwarantuje, że w przypadku gdy inwestor będzie zbywał swoje udziały innej osobie, wspólnik mniejszościowy będzie miał prawo żądać „przyłączenia” się do transakcji i wykupu również jego udziałów na takich samych zasadach.

     

    Przykładowe klauzule wyjścia ze spółki możesz znaleźć w naszym artykule Klauzule wyjścia ze spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjnej 

    • dostęp do informacji i prawo kontroli – w umowie spółki można uregulować także zasady udostępniania informacji wspólnikom. Często razem ze sprzedażą części udziałów dokonywane są również zmiany w organach zarządczych spółki, co wiąże się z przekazaniem kontroli nad funkcjonowaniem spółki nowej osobie. Choć przepisy prawa przyznają wspólnikom uprawnienia kontrolne nic nie stoi na przeszkodzie, aby w umowie spółki takie uprawnienia wspólników rozszerzyć.

     

    Zawarcie odrębnego porozumienia wspólników

     

    Warto pamiętać, że umowa spółki jest powszechnie dostępna w aktach KRS spółki. Stąd należy przemyśleć, jakie kwestie zawrzeć w odrębnym porozumieniu wspólników, precyzującym zasady działalności spółki nieujęte w umowie. Pozwoli to na zachowanie poufności w zakresie istotnych spraw dla dalszego funkcjonowania spółki. Więcej na ten temat przeczytasz w naszym artykule: Czy oprócz umowy spółki warto zawrzeć dodatkowe porozumienie wspólników? 

     

    W przypadku sprzedaży części udziałów w odrębnym porozumieniu wspólników warto ująć w szczególności takie kwestie jak:

    • polityka dywidendowa – obejmująca strategię spółki na najbliższe lata i określająca, jaka część zysku będzie wypłacana wspólnikom, a jaka przeznaczana na reinwestycje,
    • opcje sprzedaży/kupna udziałów – wraz ze szczegółowymi zasadami ustalenia ceny sprzedaży tych udziałów i warunków od spełnienia których skorzystanie z opcji będzie możliwe,
    • programy motywacyjne i szczegółowe zasady wynagradzania – ze względu na swój charakter, programy motywacyjne powinny pozostać poufne, aby nie trafiały w ręce konkurencji, zwłaszcza jeśli zbycie firmy wiąże się z wprowadzeniem programów menedżerskich i systemów premiowych za osiągnięte przez spółkę wyniki,
    • obowiązki wspólników – mogą one dotyczyć świadczenia pracy, realizowania określonych zadań czy kwestii odpowiedzialności za planowane projekty i inwestycje.

     

    Michał Walczak, Paweł Skurzyński

    Tagi porozumienie wspólników sprzedaż części udziałów sprzedaż firmy sprzedaż spółki

    Potrzebujesz pomocy w Twojej sprawie?
    Skontaktuj się z nami:

    Kancelaria Prawna PragmatIQ

    kancelaria@doradzamy.to

    Masz pytania?

    Skontaktuj się z ekspertem!

    Wojciech Kaptur

    Radca prawny,

    Doradca podatkowy

    w.kaptur@doradzamy.to

    Napisz mail

    Popularne tematy

    Newsletter

    • otrzymasz bezpłatne opracowanie najczęstszych błędów przy zakładaniu spółki komandytowej
    • bez spamu
    • raz w miesiącu
    Tagi porozumienie wspólników sprzedaż części udziałów sprzedaż firmy sprzedaż spółki