Paweł Skurzyński

    Paweł Skurzyński

    Zapytaj eksperta

    26.08.2020

    Tarcza 4.0 – ochrona polskiego kapitału przed przejęciem

    Wejście w życie tzw. Tarczy 4.0 wprowadziło szereg zmian, również w zakresie transakcji fuzji i przejęć. Tarcza 4.0 przewiduje m. in. ochronę przed przejęciem polskich spółek przez niektóre podmioty zagraniczne. Nowy, szerszy zakres podmiotów chronionych sprawia, że Polska może stać się mniej atrakcyjna dla inwestorów zagranicznych. Poniżej przedstawiamy najważniejsze zasady, o których należy pamiętać przy planowaniu nowych transakcji.

     

    Ochrona polskich spółek – kogo dokładnie dotyczy?

     

    Nowe przepisy weszły w życie 24 lipca 2020 roku i obowiązywać będą przez 24 miesiące. Tarcza 4.0., wprowadzająca ochronę polskiego biznesu przed przejęciem nie dotyczy jednak wszystkich podmiotów działających na rynku. Znowelizowane przepisy wprowadzają kryteria, które należy wziąć pod uwagę sprawdzając, czy przejęcie danego podmiotu podlega szczególnej ochronie. Ochrona dotyczy przedsiębiorców, których przychód ze sprzedaży i usług przekroczył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w którymkolwiek z dwóch lat obrotowych, poprzedzających zgłoszenie transakcji, równowartość 10.000.000 euro, z siedzibą w Polsce, którzy spełniają co najmniej jeden z poniższych warunków:

     

    • posiadają status spółki publicznej (tj. spółki akcyjnej, której choćby jedna akcja została dopuszczona do obrotu na rynku regulowanym, w szczególności w ramach giełdy papierów wartościowych)
    • posiadają mienie wchodzące w skład wykazu obiektów, instalacji i urządzeń stanowiących tzw. infrastrukturę krytyczną zgodnie z ustawą o zarządzaniu kryzysowym
    • świadczą zakresie opracowywania lub modyfikowania oprogramowania służącego m.in. do obsługi sieci energetycznych, sterowania elektrowniami, obsługą systemów płatniczych, świadczenia usług ubezpieczeniowych, farmaceutycznych, transportowych
    • prowadzi działalność związaną m.in. z sektorem energetycznym, ciepłowniczym, transportowym, telekomunikacyjnym lub z wyrobami medycznymi, farmaceutycznymi czy przetwórstwem produktów spożywczych.

     

    Jakich nabywców dotyczy obowiązek zgłoszenia zamiaru dokonania transakcji?

     

    Ustawa przewiduje kontrolę transakcji skutkujących uzyskaniem znaczącego uczestnictwa w podmiocie objętym ochroną przez podmiot, który:

     

    • w przypadku osób fizycznych – nie posiada obywatelstwa państwa członkowskiego UE, państwa należącego do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju lub państwa będącego stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym,
    • w przypadku podmiotów innych niż osoby fizyczne – nie posiada siedziby na terytorium państwa członkowskiego UE, państwa należącego do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju lub państwa będącego stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub nie posiadał jej od co najmniej dwóch lat od dnia poprzedzającego zgłoszenie planowanej transakcji.

     

    Oznacza to, że inwestorzy m. in. z Chin czy Rosji, którzy będą chcieli nabyć pakiet akcji lub udziałów w spółkach objętych ochroną, będą zawsze zobowiązani do dokonania zgłoszenia takiej transakcji. Obowiązek ten nie będzie jednak dotyczył m. in. inwestorów z USA, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii, Kanady, Izraela, Australii, Japonii czy Korei Południowej.

     

    Należy również pamiętać, że zgłoszenie zamiaru dokonania transakcji na podstawie przepisów wynikających z Tarczy 4.0 nie wyklucza obowiązku zawiadomienia o transakcji Prezesa UOKiK na podstawie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Są to dwa odrębne postępowania, które prowadzone są równolegle. Więcej na temat można przeczytać w naszym artykule Zgoda UOKiK na sprzedaż firmy – kiedy trzeba o niej pamiętać?

     

    Jak dokonać zgłoszenia do UOKiK?

     

    Organem, który należy powiadomić o planowanej transakcji jest Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Obowiązek zawiadomienia ciąży, co do zasady, na inwestorze zagranicznym zamierzającym uzyskać określony w przepisach wpływ na polskiego przedsiębiorcę.

     

    Zawiadomienie powinno zostać dokonane przed zawarciem umowy, która skutkowałaby powstaniem jakiegokolwiek zobowiązania do nabycia akcji w spółce albo przed dokonaniem innej czynności prowadzącej do nabycia. Natomiast jeżeli proces nabycia skutkuje zawarciem kilku umów, zawiadomienie powinno zostać wysłane do Prezesa UOKiK przed podpisaniem ostatniej umowy.

     

    Powyższe oznacza, że w przypadku typowej transakcji nabycia akcji w spółce, nie ma konieczności informowania Prezesa UOKiK o zamiarze przejęcia kontroli nad spółką przed zawarciem umowy przedwstępnej nabycia akcji. Zawiadomienie jest konieczne dopiero przed podpisaniem ostatecznej umowy przenoszącej prawo własności akcji na nabywcę.

     

    Procedura po zawiadomieniu UOKiK

     

    Procedura po zgłoszeniu zamiaru przeprowadzenia transakcji składa się z dwóch etapów: wstępnego postępowania sprawdzającego oraz postępowania kontrolnego.

     

    Po otrzymaniu zawiadomienia od inwestora UOKiK w terminie 30 dni roboczych od dnia wszczęcia wstępnego postępowania sprawdzającego powinien wydać decyzję o braku sprzeciwu wobec planowanej transakcji albo postanowienie o wszczęciu właściwego postępowania kontrolnego. Jeżeli mimo upływu terminu Prezes UOKiK nie wyda żadnej decyzji, strony umowy mogą przystąpić do jej realizacji.

     

    Właściwe postępowanie kontrolne jest konieczne gdy przeprowadzenie postępowania wstępnego nie pozwoliło na wydanie przez Prezesa UOKiK decyzji o braku sprzeciwu do dokonania transakcji. Postępowanie kontrolne powinno zostać zakończone w terminie do 120 dni od dnia jego wszczęcia. Postępowanie kończy się wydaniem decyzji o braku sprzeciwu bądź sprzeciwem. Od wydanej przez Prezes UOKiK decyzji przysługuje skarga do sądu administracyjnego.

     

    Nabycie lub osiągnięcie znaczącego uczestnictwa albo nabycie dominacji dokonane bez złożenia zawiadomienia, albo pomimo wydania decyzji o sprzeciwie będzie nieważne. Nowe przepisy przewidują również surowe kary za brak zawiadomienia. Uzyskanie określonego w ustawie uczestnictwa w podmiocie chronionym bez złożenia wymaganego zawiadomienia zagrożone jest karą grzywny do 50 milionów złotych, karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 5 lat, albo obiema tymi karami łącznie.

     

    Michał Walczak

    Tagi sprzedaż firmy sprzedaż spółki sprzedaż udziałów transakcje UOKiK

    Potrzebujesz pomocy w Twojej sprawie?
    Skontaktuj się z nami:

    Kancelaria Prawna PragmatIQ

    kancelaria@doradzamy.to

    Masz pytania?

    Skontaktuj się z ekspertem!

    Wojciech Kaptur

    Radca prawny,

    Doradca podatkowy

    w.kaptur@doradzamy.to

    Napisz mail

    Popularne tematy

    Newsletter

    • otrzymasz bezpłatne opracowanie najczęstszych błędów przy zakładaniu spółki komandytowej
    • bez spamu
    • raz w miesiącu
    Tagi sprzedaż firmy sprzedaż spółki sprzedaż udziałów transakcje UOKiK