Przedsiębiorcy muszą być przygotowani na każdą sytuację. Jednak w okresie epidemii jest to temat, którym przedsiębiorca powinien się szczególnie zainteresować.
Wiemy już, że rok 2020 będzie bardzo trudny dla wszystkich przedsiębiorców. Epidemia powoduje, że kolejne przedsiębiorstwa wstrzymują działalność, a funkcjonowanie innych jest mocno utrudnione. Wymusza to zastosowanie różnych działań, które mają uchronić firmę przed negatywnymi skutkami obecnej sytuacji.
Forma prowadzonej działalności
Zastanów się, czy forma w jakiej prowadzisz działalność, zapewnia Ci bezpieczeństwo i jest odpowiednia do aktualnej sytuacji. Często bywa, że forma, która wydawała się być wygodna w prowadzeniu działalności będzie powodować zbyt duże ryzyko w przypadku nagłej zmiany sytuacji na rynku. Przykładowo wielu przedsiębiorców ceni sobie jednoosobową działalność gospodarczą ze względu na jej prostotę. Jednakże prowadzenie działalności gospodarczej w tej formie może powodować, że przedsiębiorca będzie ponosić odpowiedzialność za zobowiązania całym swoim majątkiem.
Duże bezpieczeństwo dla wspólnika dają spółki kapitałowe (spółka z o.o. i spółka akcyjna), w których wspólnik co do zasady nie ponosi żadnej odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Dzieje się to jednak kosztem elastyczności prowadzonej działalności, ponieważ swoboda kształtowania organizacji spółki kapitałowej jest dosyć mocno ograniczona przez przepisy Kodeksu spółek handlowych.
Bezpieczną i wartą uwagi formą prawną dla przedsiębiorców jest spółka komandytowa. Spółka ta daje możliwość ograniczenia odpowiedzialności wspólników za zobowiązania, przy czym dochody ze spółki będą opodatkowane jak przy prowadzeniu indywidualnej działalności gospodarczej. Z uwagi na to daje ona analogiczne bezpieczeństwo wspólnikom jak spółka z o.o., będąc przy tym bardziej elastyczną formą prowadzenia działalności. Więcej o bezpieczeństwie spółki komandytowej pisaliśmy w tekście: Spółka komandytowa sposobem na bezpieczeństwo?
Zdobądź największe kompendium wiedzy i wykorzystaj je w praktyce! Niemal 333 pytań i odpowiedzi na temat sukcesji w prywatnej firmie. Sprawdź teraz!
Zweryfikuj treść umowy spółki
Forma prawna biznesu, która zapewnia większe bezpieczeństwo niż indywidualna działalność gospodarcza, może jednak nie wystarczyć, jeśli treść umowy spółki jest niedostosowana do możliwości sprawnego sterowania firmą. Dlatego warto przyjrzeć się, czy ten podstawowy dokument na pewno został właściwie skonstruowany.
Jeśli prowadzisz działalność w formie spółki osobowej, to sprawdź w szczególności, czy umowa przewiduje możliwość przeniesienia ogółu praw i obowiązków na kogoś innego. Upewnij się również, że dopuszcza ona możliwość wstąpienia nowych osób do spółki. Zgodnie bowiem z obowiązującymi przepisami, o ile umowa nie stanowi inaczej, to w spółce osobowej wyłączone jest przekazywanie ogółu praw i obowiązków. Analogicznie jest z możliwością wstąpienia spadkobierców w prawa spadkodawcy.
Z kolei w przypadku prowadzenia działalności w formie spółki kapitałowej dobrze jest sprawdzić, czy umowa (lub statut) nie przewiduje konieczności uzyskania zgody pozostałych wspólników (bądź zarządu) na zbycie udziałów. Warto zastanowić się również nad możliwością przyznania sobie szczególnych uprawnień osobistych (np. do zmiany składu zarządu) na wypadek, gdyby zaszła potrzeba zbycia części udziałów.
Rozsądne w kontekście przekazania firmy następcom w przyszłości jest dostosowanie postanowień umowy tak, by wyeliminować możliwość sporów między wspólnikami. Przykładowo, jeśli planujesz przekazać firmę dwójce swoich dzieci, ale zakładasz że tylko jedno powinno mieć decydujący wpływ na kierowanie spółką, to doprowadź do sytuacji w której umowa będzie chronić przed niepożądaną sytuacją. W praktyce przedsiębiorcy często decydują się na wprowadzenie zapisów, iż drugie dziecko nie może samodzielnie reprezentować spółki ani prowadzić jej spraw lub w inny sposób ograniczają te prawa. W ten sposób można zapobiec problemom, które mogłyby uniemożliwić funkcjonowanie spółki w przyszłości.
Więcej o należytym konstruowaniu postanowień umowy spółki pisaliśmy w artykule Niektórzy wspólnicy mają pracować na rzecz spółki, inni mają być wspólnikami pasywnymi – jak uregulować taką sytuację?
Zamów nasz kurs online "Fundacja rodzinna - sukcesja w biznesie w praktycznych pytaniach i odpowiedziach"Z kursu dowiesz się m.in:
Zobacz program i zamów tutaj. |
Testament
Sporządzenie testamentu nie musi się wiązać z trudną sytuacją. Każda osoba, która zgromadziła majątek, niezależnie od swojego wieku i kondycji, powinna pomyśleć o testamencie. Porządek dziedziczenia ustalony przez ustawę jest uniwersalny, ale niedostosowany do konkretnej sytuacji i potrzeb przedsiębiorcy. Zazwyczaj jest tak, że przekazanie przedsiębiorstwa kilku osobom po równo nie jest dobrym rozwiązaniem dla biznesu.
Z kolei niepozostawienie testamentu spowoduje, że spadkobranie zostanie oparte na podstawie przepisów ustawy. Natomiast dziedziczenie ustawowe może wpływać na znaczne wydłużenie procesu przejęcia firmy. Warto też zwrócić uwagę, że jeśli do spadku został powołany małoletni, to notariusz nie będzie mógł wykonać aktu poświadczenia dziedziczenia. To z kolei spowoduje konieczność złożenia wniosku do sądu o stwierdzenie nabycia spadku oraz oczekiwanie na posiedzenie sądu.
W kontekście testamentu trzeba pamiętać o instytucji zachowku. Zachowek polega na tym, że dzieciom (lub wnukom), małżonkowi i rodzicom, którzy byliby spadkobiercami przy dziedziczeniu ustawowym, należy się określona wartość udziału w spadku, która przysługiwałaby im, gdyby byli spadkobiercami. Przykładowo, pominiętemu w testamencie dorosłemu dziecku należy się połowa tego, co otrzymałoby, gdyby nie sporządzono testamentu. Roszczenie o zachowek może więc spowodować duże kłopoty z płynnością finansową firmy, dlatego warto dobrze zabezpieczyć firmę na tę okoliczność.
Więcej o testamencie możesz przeczytać w naszym artykule Czy lepiej sporządzić testament, czy zdać się na dziedziczenie ustawowe?
Masz wątpliwości?
Poza bieżącym zabezpieczeniem firmy przed skutkami epidemii warto również przygotować ją na przekazanie swojemu następcy. W obecnej sytuacji bardziej niż zwykle uzasadniona jest obawa, iż może wydarzyć się coś nieprzewidzianego, co spowoduje, że przekazanie firmy stanie się koniecznością.
Jeśli nie wiesz, co powinieneś dokładnie zrobić, by należycie zabezpieczyć siebie i swoją firmę w okresie epidemii, skontaktuj się z nami. Nasi eksperci doradzą Ci, jakie kroki powinieneś podjąć, by przygotować się na nieprzewidzianą sytuację.
Zachęcamy również do sięgnięcia po naszą książkę „Zmiana warty”, w której znajdziesz praktyczne porady dotyczące sukcesji firmy.
Sebastian Michalak
Jacek Miłaszewski
