Tarcza antykryzysowa przewiduje czasowe zwolnienie z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne osób prowadzących działalność gospodarczą.
Na czym polega ulga?
Będąca częścią tzw. tarczy antykryzysowej ulga, polega na zwolnieniu z obowiązku opłacania składek ZUS zarówno na ubezpieczenie społeczne jak i zdrowotne, na okres 3 miesięcy. Ten został sztywno określony w ustawie – umorzeniu będą podlegać składki należne za okres od 1 marca 2020 r. do 31 maja 2020 r.
W przypadku, gdy przedsiębiorca opłaca składki w standardowej wysokości (duży ZUS) i nie korzysta z innych ulg, może zaoszczędzić dzięki temu 1.431,48 złotych miesięcznie. Oszczędności dla osób korzystających z tzw. preferencyjnego ZUSu (pierwsze 2 lata działalności) lub tzw. małego ZUS plus (składki wyliczane od przychodu) będą odpowiednio mniejsze.
Korzyść uzyskana ze zwolnienia ze składek ZUS nie podlega opodatkowaniu PIT. Zwolnienie nie ma też wpływu na możliwość otrzymywania świadczeń z ubezpieczeń społecznych (np. zasiłku chorobowego).
Ważne, że zwolnieniu mogą podlegać jedynie składki nieopłacone.
Kto może skorzystać?
Z powyższego zwolnienia mogą skorzystać osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, które opłacają składki ZUS wyłącznie za siebie. Zatem zwolnienie obejmie także tych przedsiębiorców, którzy zatrudniają inne osoby w oparciu o umowę zlecenie nie podlegającą ZUS (np. dotyczy uczniów i studentów) lub umowę o dzieło, gdyż umowy te nie są oskładkowane.
Ponadto zwolnienie dotyczy nie tylko osób prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze, ale także wspólników spółek komandytowych, jawnych czy partnerskich, jednoosobowych spółkach z o.o. oraz twórców.
Ze zwolnienia nie mogą z kolei skorzystać przedsiębiorcy, którzy korzystają z tzw. ulgi na start, gdyż w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie prowadzą oni pozarolniczej działalności gospodarczej.
Możliwość skorzystania z pomocy jest jednak uzależniona od spełnienia przez przedsiębiorcę następujących warunków:
- opłaca on składki wyłącznie na własne ubezpieczenie społeczne i zdrowotne,
- prowadził działalność przed 1 kwietnia 2020 r. (zmana terminu na 1 kwietnia wprowadzona w tarczy antykryzysowej 2.0., wcześniej konieczne było prowadzenie działalności przed 1 lutego 2020 r.),
- w pierwszym miesiącu, za który chce uzyskać zwolnienie, osiągnął przychód z działalności w rozumieniu ustawy o PIT nie większy niż 15.681 złotych (300% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w 2020 r.).
Jeżeli przedsiębiorca chce być zwolniony z opłacenia składek:
- za okres od marca do maja 2020 r. – powyższy limit przychodów dotyczy marca 2020 r.
- za okres od kwietnia do maja 2020 r. – limit przychodów dotyczy kwietnia 2020 r.
- tylko za maj 2020 r. – limit przychodów dotyczy maja 2020 r.
W przypadku wspólników spółki osobowej – kwota przychodu będzie oznaczała kwotę przychodu, która przypada na tego wspólnika z tytułu uczestnictwa w spółce osobowej.
Przykład:
Osoba fizyczna od stycznia 2020 r. jest wspólnikiem spółki komandytowej z udziałem w zyskach równym 50% i nie prowadzi innej działalności gospodarczej. Jako wspólnik spółki osobowej opłaca składki tylko za siebie. Spółka osiągnęła w marcu 2020 r. przychód w wysokości 40.000 zł, zatem kwota przychodu przypadająca na wspólnika wyniosła 20.000 zł. Tym samym przekroczony został limit przychodu wynoszący 15.681 zł, w związku z czym wspólnik nie może skorzystać ze zwolnienia z opłacenia składek za marzec 2020 r.
Jeżeli jednak w kwietniu 2020 r. spółka osiągnie przychód w wysokości 30.000 zł i tym samym kwota przychodu przypadająca na wspólnika wyniesie 15.000 zł, będzie mógł on skorzystać ze zwolnienia z opłacenia składek za kwiecień. Podobna weryfikacja nastąpi w zakresie możliwości nieopłacania składek za maj 2020 r. (na podstawie kwoty przychodów majowych).
Z kolei jeśli ktoś prowadzi jednoosobową działalności i jednocześnie jest wspólnikiem w spółce, by ustalić limit należy zsumować przychody z obu tych tytułów.
Przykład:
Osoba fizyczna od stycznia 2020 r. jest wspólnikiem spółki komandytowej z udziałem w zyskach równym 50% i prowadzi jednocześnie jednoosobową działalność gospodarczą, opłacając składki z tytułu tej działalności wyłącznie za siebie. Spółka osiągnęła w marcu 2020 r. przychód w wysokości 20.000 zł, zatem kwota przychodu przypadająca na wspólnika wyniosła 10.000 zł. Jednocześnie z tytułu jednoosobowej działalności gospodarczej osoba ta osiągnęła przychód w wysokości 10.000 zł. Łączny przychód z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej w marcu 2020 r. wyniósł zatem 20.000 zł. Tym samym przekroczony został limit przychodu wynoszący 15.681 zł, w związku z czym taka osoba nie może skorzystać ze zwolnienia z opłacenia składek za marzec 2020 r.
Skorzystanie z ulgi będzie natomiast możliwe w kwietniu lub maju 2020 r., o ile łączny przychód takiej osoby z obu tytułów nie przekroczy w jednym z tych miesięcy kwoty 15.681 zł.
Warto wskazać, że na swojej stronie internetowej ZUS poinformował o dodatkowym ograniczeniu dla przedsiębiorców - ze zwolnienia ze składek nie skorzystają firmy, które znajdowały się w trudnej sytuacji już w grudniu 2019 r. i nie regulowały należności, w tym składek pobieranych przez ZUS. ZUS wskazuje jednak, że chodzi tu o zaleganie z opłacaniem należności składkowych za okres dłuższy niż 12 miesięcy.
Co należy zrobić, aby otrzymać pomoc?
Przedsiębiorca, który chce skorzystać z ulgi, powinien najpóźniej w terminie do 30 czerwca 2020 r. złożyć do ZUS wniosek o zwolnienie z opłacania składek. Zawrzeć w nim należy m.in.:
- dane przedsiębiorcy, takie jak imię i nazwisko lub nazwa, NIP i REGON (jeżeli przedsiębiorca nie posiada jednego z tych numerów, może podać PESEL albo numer i serię paszportu lub dowodu osobistego) oraz adres korespondencyjny,
- oświadczenie o nieprzekroczeniu limitu przychodów w pierwszym miesiącu okresu, w którym przedsiębiorca chce skorzystać z ulgi,
- podpis wnioskodawcy.
Powyższe oświadczenie powinno zawierać także klauzulę: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”. Wniosek można złożyć w formie papierowej (pocztą lub osobiście) lub elektronicznej za pomocą portalu PUE ZUS. Wniosek składa się na przygotowanym przez ZUS formularzu RDZ, który dostępny jest na stronie ZUS oraz na platformie elektronicznej PUE ZUS.
Istotne by wiosek został złożony w terminie. Nie ma natomiast znaczenia kolejność złożenia wniosków – nie obowiązuje zasada kto pierwszy ten lepszy.
Co w przypadku przedsiębiorców zatrudniających inne osoby?
Jak zostało wskazane, możliwość skorzystania ze zwolnienia z ZUS warunkowana jest opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne wyłącznie za siebie. Nie mogą zatem skorzystać z tej ulgi przedsiębiorcy, którzy prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą, ale zatrudniają dodatkowo pracowników, za których muszą odprowadzać składki ZUS.
Pakiet tarczy antykryzysowej zawiera jednak pomoc także dla tych przedsiębiorców. Co istotne, w ich przypadku nie ma znaczenia kwota osiąganego przychodu lecz liczba osób zgłoszonych do ubezpieczeń społecznych. O tym, komu przysługuje wsparcie i jakie są warunki aby je uzyskać, można przeczytać w naszym artykule Zwolnienie płatnika ze składek ZUS
Aby być na bieżąco z proponowanymi formami wsparcia przedsiębiorców i poznać nasze rekomendacje w tym zakresie, zachęcamy do subskrybowania naszego newslettera
Jako Kancelaria PragmatIQ zachęcamy też do bezpośredniego kontaktu z nami, aby wspólnie przebrnąć przez ten nowy dla przedsiębiorców okres.
Krzysztof Kaczmarek, Maria Ratajczyk