Zyski zatrzymane kosztem podatkowym – nowość od 2020 roku

Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjne i komandytowo-akcyjne, których wspólnicy podjęli decyzję o przekazaniu zysków na kapitał zapasowy lub rezerwowy, mogą od 2020 r. rozpoznać z tego tytułu dodatkowe koszty podatkowe i tym samym obniżyć wysokość płaconego podatku dochodowego. O wprowadzonych zmianach sygnalizowaliśmy już w artykule Finansowanie kapitałem własnym korzystne podatkowo od 2019 r.  Wiele osób wciąż nie zdaje sobie jednak sprawy, ile można zaoszczędzić poprzez pozostawienie zysku w spółce.

Zatrzymane zyski i dopłaty wspólników w kosztach podatkowych

Obowiązujące do 31 grudnia 2018 roku przepisy ustawy o CIT korzystniej traktowały finansowanie działalności kapitałem obcym. Spółkom kapitałowym opłacało się więc finansować działalność za pomocą pożyczki lub kredytu. Nowelizacja przepisów przyniosła jednak korzystną zmianę dla spółek korzystających z kapitału własnego, poprzez pozostawienie w spółce wypracowanych przez nią zysków i przekazanie ich na kapitał zapasowy lub rezerwowy (tzw. zyski zatrzymane) bądź przez wniesienie przez wspólników dopłat.

Podjęcie uchwały o pozostawieniu zysku w spółce będącej podatnikiem CIT (zamiast ich wypłaty do wspólników tytułem dywidendy) daje obecnie pewne korzyści podatkowe – spółka może bowiem zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów tzw. hipotetyczne koszty pozyskania kapitału, mimo iż faktycznie nie poniosła żadnych wydatków.

Hipotetyczne koszty finansowania kapitałem własnym mogą być rozliczane w roku zatrzymania zysku w spółce lub roku wniesienia dopłaty oraz w kolejnych dwóch bezpośrednio po sobie następujących latach podatkowych. Do rozpoznania kosztów wystarczy podjęcie przez wspólników – przy zatwierdzaniu sprawozdania finansowego – uchwały o przekazaniu całego lub części zysku za dany rok na kapitał zapasowy/rezerwowy lub uchwały o wniesieniu dopłat i ich wpłacie przez wspólników.

Przykład

Rok obrotowy A sp. z o.o. jest zgodny z rokiem kalendarzowym. W 2020 r. wspólnicy A sp. z o.o. podjęli uchwałę o przekazaniu części zysku za 2019 r. na kapitał zapasowy. Oznacza to, że spółka będzie mogła rozpoznać hipotetyczne koszty pozyskania kapitału w 2020 r. (w roku zatrzymania zysku) oraz w latach 2021-2022 (w dwóch kolejnych latach podatkowych).

Omawiane odliczenie można zastosować po raz pierwszy w roku podatkowym rozpoczętym po dniu 31 grudnia 2019 r., czyli dla większości spółek, które mają rok podatkowy zbieżny z rokiem kalendarzowym, w roku 2020. Można je jednak zastosować również dla zysków zatrzymanych w 2019 roku (a więc najczęściej zysków za rok 2018) oraz do dopłat wniesionych w 2019 roku.

Rozpoznanie hipotetycznych kosztów pozyskania kapitału możliwe jest od momentu podjęcia uchwały o przekazaniu zysku na kapitał zapasowy/rezerwowy – w przypadku zatrzymania zysku – lub od momentu wpłynięcia dopłaty na rachunek spółki – w przypadku wniesienia dopłaty. Jednocześnie w odniesieniu do zysku z 2018 r., który został przekazany na kapitał rezerwowy/zapasowy w 2019 r., rozpoznanie ww. kosztów możliwe jest od 1 stycznia 2020 r.

Należy jednak zaznaczyć, że przepisy ustawy o CIT przewidują kilka wyjątkowych sytuacji, które wyłączają możliwość skorzystania z powyższego rozwiązania. Przede wszystkim wniesiona dopłata lub zatrzymany zysk nie może zostać przeznaczony na pokrycie straty bilansowej. Po drugie zwrot dopłaty lub podział i wypłata zatrzymanego zysku nie może nastąpić wcześniej niż po upływie 3 lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym ta dopłata została wniesiona do spółki albo została podjęta uchwała o zatrzymaniu zysku w spółce. W tym okresie spółka nie może również zostać przejęta w wyniku łączenia albo podziału albo przekształcona w spółkę niebędącą podatnikiem CIT.

Hipotetyczne koszty pozyskania kapitału – jak liczyć?

Wysokość hipotetycznych kosztów finansowania kapitałem własnym ustala się jako iloczyn stopy referencyjnej NBP obowiązującej w ostatnim dniu roboczym roku poprzedzającego rok podatkowy (1,5% na 31.12.2019 r., obecnie – 0,1%) powiększonej o 1 punkt procentowy oraz kwoty dopłaty wniesionej do spółki lub zysku przekazanego na podstawie podjętej uchwały na kapitał rezerwowy lub zapasowy spółki. Obliczona w ten sposób kwota kosztów nie może przekroczyć w roku podatkowym kwoty 250.000 zł.

Mechanizm obliczania hipotetycznych kosztów pozyskania kapitału zaliczanych do kosztów podatkowych w praktyce pokazany został na poniższym przykładzie:

Rok obrotowy A sp. z o.o. jest zgodny z rokiem kalendarzowym. W latach 2017-2019 spółka wypracowała zysk w kwocie odpowiednio: 1.200.000 zł, 1.400.000 zł i 1.600.000 zł. W związku z powyższym:

• w 2018 r. wspólnicy A sp. z o.o. podjęli uchwałę przekazaniu na kapitał zapasowy części zysku za 2017 r. w kwocie 200.000 zł,
• w 2019 r. wspólnicy A sp. z o.o. podjęli uchwałę przekazaniu na kapitał zapasowy części zysku za 2018 r. w kwocie 400.000 zł,
• w 2020 r. wspólnicy A sp. z o.o. podjęli uchwałę przekazaniu na kapitał zapasowy części zysku za 2019 r. w kwocie 600.000 zł.

Załóżmy, że w 2020 r. spółka osiągnie zysk w wysokości 1.800.000 zł i w 2021 r. podjęta zostanie  uchwała o przekazaniu na kapitał zapasowy części zysku za 2020 r. w kwocie 800.000 zł. Zyski spółki osiągnięte w kolejnych latach będą w całości przeznaczane na wypłatę dywidendy.

Stopa referencyjna NBP na dzień 31 grudnia 2019 r. wynosiła 1,5%. Przyjmijmy, że w latach 2020-2022 będzie ona wynosiła 1%.

W takim wypadku hipotetyczne koszty pozyskania kapitału wyniosą odpowiednio:

• w 2020 r. = (400.000 zł + 600.000 zł) x (1,5% + 1%) = 25.000 zł
• w 2021 r. = (400.000 zł + 600.000 zł + 800.000 zł) x (1% + 1%) = 36.000 zł
• w 2022 r. = (400.000 zł + 600.000 zł + 800.000 zł) x (1% + 1%) = 36.000 zł
• w 2023 r. = 800.000 zł x (1% + 1%) = 16.000 zł

W latach 2020-2022 A sp. z o.o. może rozliczyć koszty z tytułu zatrzymanych zysków z lat 2018-2019. Ponadto w latach 2021-2023 spółka może rozliczyć koszty od zysku zatrzymanego za rok 2020 r. Hipotetyczne koszty pozyskania kapitału rozpoznawane są bowiem w roku, w którym podjęto uchwałę o zatrzymaniu zysku, oraz w dwóch kolejnych latach podatkowych.

W podanym przykładzie A sp. z o.o. w latach 2020-2023 zaoszczędzi łącznie 21.470 zł podatku (lub 10.170 zł jeżeli korzysta ze stawki 9% CIT).

Powyższy przykład pokazuje, że bez konieczności dokonywania skomplikowanych operacji mała spółka z o.o. może zaoszczędzić kilka tysięcy złotych podatku w okresie kilku lat. W przypadku większych podatników korzyść może jednak wynieść nawet 47.500 zł rocznie.

Masz więcej pytań? Skontaktuj się ze ekspertami Kancelarii PragmatIQ, którzy pomogą Ci dokonać prawidłowych rozliczeń.

Michał Markiewicz

Karolina Kroczak