Zwykle pożyczki jak i darowizny otrzymane od najbliższych są neutralne podatkowo. Trzeba jednak pamiętać o kilku kwestiach, aby uniknąć kłopotów.
Skutki podatkowe darowizn i pożyczek uzależnione są od stopnia pokrewieństwa między stronami tych transakcji. W poniższej tabeli przedstawiamy podział członków rodziny na tzw. grupy podatkowe.
|
Grupa |
Osoby |
|
0 |
małżonek, zstępni (czyli dzieci, wnuki, prawnuki …), wstępni (czyli rodzice, dziadkowie, pradziadkowie, ….) pasierb, rodzeństwo, ojczym, macocha; |
|
I |
Grupa 0 + teściowe, synowa, zięć; |
|
II |
zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonek rodzeństwa małżonków; |
|
III |
inne osoby; |
Darowizny
Darowizny dokonywane między członkami rodziny należącymi do Grupy 0 mogą być całkowicie zwolnione z podatku. Nie ma tutaj górnej granicy wartości darowizny. By uzyskać zwolnienie należy jednak spełnić dwa warunki:
- W terminie 6 miesięcy od otrzymania darowizny trzeba złożyć w urzędzie skarbowym zgłoszenie na formularzu SD-Z2 (link do strony MF http://goo.gl/Qv43NH)
- Darowizna pieniędzy może być dokonana tylko przelewem bankowym (do zwolnieniem nie kwalifikuje się przekazanie gotówki).
Warunki są proste, ale bezwzględne. Jeśli przegapisz termin do złożenia zawiadomienia zwolnienie przepadnie i trzeba będzie zapłacić podatek. Nie ma możliwości żadnego usprawiedliwienia przekroczenia tego terminu. Jeśli kwota darowizny przekazywana jest w ratach, 6-miesięczny termin trzeba liczyć od daty wpłacenia pierwszej raty.
Warto też pamiętać, że do Grupy 0 nie należy synowa i zięć. Bardzo drogie prezenty ślubne (mieszkanie, duże kwoty pieniędzy) powinny być więc przekazywane przez rodziców ich dziecku. Majątek może być później uwspólniony przez małżonków. Analogiczna sytuacja wystąpi gdy chcemy dokonać darowizny dla siostrzenicy lub bratanka. By skorzystać z całkowitego zwolnienia konieczne będzie dokonanie dwóch darowizn: pierwszej dla brata lub siostry, którzy następnie przekażą darowiznę swojemu dziecku. Oczywiście obie darowizny trzeba zgłosić do urzędu skarbowego i jeśli są to darowizny pieniężne - udokumentować potwierdzeniem przelewu bankowego.
Specjalne zasady obowiązują w przypadku darowizn, które są dokonywane w formie aktu notarialnego. W takiej sytuacji nie ma obowiązku zgłaszania darowizny w urzędzie skarbowym, ponieważ notariusz sam przekazuje fiskusowi kopię aktu notarialnego.
W przypadku pozostałych grup pokrewieństwa preferencje są znacznie mniejsze. W odniesieniu do darowizny dokonywanych w tych kręgach osób przewidziane są jedynie określone kwoty wolne od podatku. W grupie I: 9 637 zł, w grupie II: 7 276 zł oraz w grupie III: 4 902 zł. Co gorsza, jeśli kilka darowizn dokonywanych jest między tymi samymi osobami to powyższe limity dotyczą wszystkich darowizn dokonywanych w ciągu 5 lat.
Przykład: W 2014 r. Wujek darował siostrzenicy 7000 zł. Jeśli w ciągu najbliższych pięciu lat siostrzenica otrzyma więcej niż 276 zł będzie musiała zapłacić podatek od spadków i darowizn od nadwyżki ponad 7 276 zł.
Warto pamiętać, że jeśli darowizna dokonywana jest z majątku spółki jawnej lub komandytowej to nawet jeśli wspólnikami w tej spółce są członkowie bliskiej rodziny osoby obdarowanej to taka operacja opodatkowana jest jak darowizna od osoby z III grupy podatkowej – szerzej piszemy o tym tutaj (darowizna od sp.k.)
Pożyczki
Pożyczki udzielanej w grupie 0 są zwolnione z PCC niezależnie od kwoty. Warunki zwolnienia są jednak surowsze niż w przypadku darowizn. Termin na złożenie zgłoszenia pożyczki w US wynosi 14 dni od daty jej udzielenia. Jeśli umowa pożyczki jest sporządzona na piśmie termin biegnie od dnia zawarcia umowy a nie od daty wypłaty pieniędzy. Zgłoszenia dokonuje się na formularzu PCC-3 (http://goo.gl/qqtZdO).
Analogicznie jak w przypadku darowizn, zwolnione od podatku są tylko pożyczki przekazywane przelewem.
Warto zaznaczyć, że również pożyczka udzielana w rodzinie (w grupach 0, I i II) może być nieprocentowana i nie spowoduje to żadnych negatywnych skutków na gruncie PIT. Świadczenia nieodpłatne między członkami rodziny są zwolnione z tego podatku.
Uwaga na koniec
Jak widać spełnienie warunków do objęcia rodzinnych darowizn, czy pożyczek zwolnieniem nie jest trudne. Konsekwencje zaniedbania mogą być jednak bardzo dotkliwe. Jeśli w trakcie kontroli podatkowej (np. dot. nieujawnionych źródeł przychodu) będziemy musieli wytłumaczyć się z posiadanego majątku i powołamy się na taką pożyczkę lub darowiznę będzie trzeba zapłacić od niej karną stawkę 20%. Warto też pamiętać, że przepisy podatkowe są tak skonstruowane, że zobowiązania podatkowe od pożyczek i darowizn praktycznie się nie przedawniają…
Sprzedajesz lub kupujesz firmę? Jaki podatek zapłacisz przy sprzedaży firmy? Nasz poradnik jest dla Ciebie!
Wojciech Kaptur
