W drugiej połowie 2015 r. uchwalono zmiany w Prawie o stowarzyszeniach. Większość nowych przepisów wejdzie w życie z dniem 20 maja 2016 r. i dotyczy stowarzyszeń podlegających wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego.
Ewolucja, nie rewolucja
Zmiany w prawie o stowarzyszeniach wprowadzone Ustawą z dnia 25 września 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo o stowarzyszeniach oraz niektórych innych ustaw, można sklasyfikować w 3 najważniejszych sferach dotyczących stowarzyszeń rejestrowych: założenie, rejestracja oraz organizacja. Nowości, wprowadzone przez ustawodawcę we wskazanych zakresach powodują ewolucję stowarzyszenia, do tworu bardziej dostępnego i praktycznego. Wprowadzone zmiany nie są drastyczną rewolucją zmieniającą wszystkie dotychczasowe zasady funkcjonowania stowarzyszeń.
Założenie stowarzyszenia
Nowe przepisy ułatwiają założenie stowarzyszenia. Dotychczas, aby założyć stowarzyszenie, należało zgromadzić aż 15 osób, co bywało niekiedy sporym wyzwaniem. Od 20 maja 2016 r. do założenia stowarzyszenia wystarczy zgromadzenie 7 osób.
Rejestracja stowarzyszenia
Wniosek o rejestrację stowarzyszenia, zgodnie z nowymi przepisami składa zarząd stowarzyszenia, a nie jak to miało miejsce do tej pory komitet założycielski. Wraz z wnioskiem o rejestrację należy złożyć takie same dokumenty jak do tej pory, za wyjątkiem protokołu stwierdzającego wybór komitetu założycielskiego. Został on zastąpiony protokołem w sprawie wyboru władz stowarzyszenia.
Utrzymano zwolnienie stowarzyszeń od opłat sądowych w zakresie wniosku o wpis do rejestru stowarzyszeń. Ponadto nowe przepisy wprost wskazują, iż stowarzyszenie zwolnione jest także z opłat sądowych od wniosków o zmianę wpisu do rejestru stowarzyszeń. Warto także zwrócić uwagę na dodatkowe kompetencje sądu na etapie rejestracji. Na podstawie nowych przepisów sąd przed wydaniem postanowienia o wpisie, jeżeli uzna to za konieczne, może wyznaczyć posiedzenie wyjaśniające. Pozwala to sądowi rejestrowemu na pozyskanie informacji mogących mieć istotny wpływ na treść wydanego postanowienia a także zwiększa poziom kontroli.
Organizacja stowarzyszenia
Organem reprezentującym stowarzyszenie jest zarząd. Dodatkowo ustawodawca wymaga, aby stowarzyszenie posiadało organ kontroli wewnętrznej, np. komisję rewizyjną. Nowe przepisy wprowadzają dodatkowo rozwiązanie podobne do przyjętego w Kodeksie spółek handlowych. Dotyczy ono reprezentacji stowarzyszenia w umowach i sporach z członkiem zarządu. W takich sytuacjach stowarzyszenie jest reprezentowane przez członka organu kontroli lub przez pełnomocnika powołanego uchwałą walnego zebrania członków. Więcej na ten temat możesz przeczytać w artykule O czym pamiętać przy zawieraniu umów między spółką a członkiem zarządu?
Kolejną nowością, która zacznie obowiązywać od 20 maja 2016 r., jest możliwość tworzenia przez stowarzyszenie terenowych jednostek organizacyjnych, posiadających osobowość prawną. Jednostki takie, będą działały na podstawie statutu stowarzyszenia. Ustawodawca przewidział także możliwość przeprowadzenia likwidacji jednostki. W takiej sytuacji, majątek po zlikwidowanej jednostce pozostaje majątkiem stowarzyszenia.
Ryszard Cichy
