Od 1 września 2019 r. zostanie wprowadzona tzw. biała lista podatników VAT, zawierająca wykaz kluczowych informacji o podatnikach VAT. Przed dokonaniem zapłaty za zrealizowaną transakcję przedsiębiorcy będą mieli obowiązek zweryfikowania czy dane kontrahenta, w szczególności numer rachunku bankowego, są ujęte na liście – przelew na niewłaściwy rachunek może skutkować dotkliwymi sankcjami.
Biała lista podatników VAT jako baza informacji
Z początkiem września 2019 r. na stronie Ministerstwa Finansów oraz w CEIDG udostępniona zostanie tzw. biała lista podatników VAT. Dotychczas odrębnie funkcjonujące trzy rejestry podatników zostaną połączone w jeden, który obejmować będzie:
- zarejestrowanych podatników VAT czynnych i zwolnionych (w tym podatników, których rejestracja została przywrócona);
- podatników wobec, których naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji lub których wykreślił z rejestru.
W ramach białej listy mają być ujęte dane identyfikacyjne przedsiębiorcy, między innymi numery NIP, REGON, KRS, firma czy siedziba, a także dane związane z rejestracją jako podatnika VAT – dostępne będą informacje o dacie i podstawie prawnej rejestracji, odmowy rejestracji, wykreślenia z rejestru czy ponownego zarejestrowania.
Co szczególnie ważne, oprócz podstawowych danych o podatnikach, biała lista zawierać będzie również informację o rachunkach bankowych związanych z prowadzoną przez nich działalnością gospodarczą.
Biała lista podatników VAT - więcej obowiązków dla przedsiębiorcy
Nowy wykaz ma umożliwić łatwą i szybką weryfikację kontrahentów, a tym samym - ograniczyć ryzyko podatnika dotyczące udziału w działaniach zmierzających do wyłudzeń w VAT. Wraz z wejściem w życie nowych regulacjami podatnik ma obowiązek:
- dokonywać rozliczeń z kontrahentami na wskazany w wykazie ich rachunek bankowy;
- weryfikować numery bankowe kontrahentów w dniu zlecenia przelewu (przy czym nie jest istotny dzień obciążenia rachunku nabywcy czy uznania rachunku sprzedawcy).
Dane podatników będą aktualizowane raz dziennie każdego dnia roboczego. Dla bezpieczeństwa podatkowego ważne jest, by bezpośrednio przed dokonaniem przelewu podatnik zweryfikował, czy rachunek bankowy na który dokonuje płatności znajduje się na białej liście.
Podatnicy powinni zadbać również o aktualizację swoich danych w zakresie rachunków bankowych związanych z działalnością. W zależności od formy prowadzonej działalności aktualizacji dokonuje się poprzez formularz NIP-8 bądź za pomocą wniosku w CEIDG. Warto przy tym zwrócić uwagę na fakt, że osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą nie mają obowiązku posiadania firmowego rachunku bankowego. W praktyce należy rozważyć opcję jego założenia i oczywiście właściwego zgłoszenia, by na białej liście nie zostało wykazane konto osobiste.
Co ciekawe, przepisy odnoszą się wyłącznie do rachunków bankowych kontrahentów – zapłata może być więc dokonana z dowolnego rachunku bankowego.
Sankcje od 1 stycznia 2020 r.
Od 1 stycznia 2020 r. dokonanie przelewu na rachunek bankowy kontrahenta spoza białej listy może wiązać się z dodatkowymi sankcjami - podatnicy, którzy dokonają płatności na inny rachunek niż wskazany na dzień zlecenia przelewu w białej liście nie będą bowiem mieć możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej dokonano płatności na niewłaściwy rachunek. Dotyczy to transakcji o wartości powyżej 15.000 zł., które są realizowane pomiędzy przedsiębiorcami. Kwota 15.000 zł odnosi się do jednorazowej wartości transakcji, bez względu na liczbę wykonanych przelewów. Jest to więc analogiczne odniesienie do przepisów dotyczących płatności dokonanej z pominięciem rachunku bankowego – pisaliśmy o tym szerzej w artykule Limit płatności gotówkowych między przedsiębiorcami – zmiany od początku 2017 roku.
Oprócz konsekwencji w podatku dochodowym, podatnik zostanie również objęty odpowiedzialnością solidarną za zaległości podatkowe kontrahenta do wysokości podatku VAT proporcjonalnie przypadającej na tą transakcję.
Przelew na błędny rachunek – jak uniknąć sankcji?
Unikniecie sankcji jest możliwe tylko w przypadku, gdy podatnik na bieżąco będzie weryfikował numery rachunków bankowych swoich kontrahentów. Sankcje związane z dokonaniem przelewu na niewłaściwy rachunek bankowy nie będą miały zastosowania, gdy podatnik powiadomi o tym naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury. Termin na złożenie zawiadomienia to jedynie 3 dni liczone od dnia zlecenia przelewu.
Dodatkowo, stosując mechanizm podzielonej płatności (split payment) podatnik wyłącza możliwość zastosowania sankcji dotyczącej solidarnej odpowiedzialności za zaległości podatkowe kontrahenta.
Warto pamiętać, że właściwe dostosowanie się do nowych przepisów pozwoli uniknąć dotkliwych sankcji, które już od 1 stycznia 2020 r. wchodzą w życie! Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o podatkowych i prawnych aspektach prowadzenia działalności - skontaktuj się z nami!
Katarzyna Łaciak, Karolina Kroczak