W 2015 r. weszły w życie przepisy dotyczące zagranicznych spółek kontrolowanych (tzw. CFC - Controlled Foreign Corporation). Przepisy te przewidują, że dochody osiągane za pośrednictwem takich spółek podlegają opodatkowaniu w Polsce.
Wprowadzone do ustawy o PIT i ustawy o CIT przepisy dotyczące CFC mają na celu zwalczanie szkodliwej konkurencji podatkowej stosowanej przez niektóre z państw oraz przeciwdziałanie stosowaniu mechanizmów przesuwania dochodów do spółek zależnych zlokalizowanych w krajach o preferencyjnych stawkach podatkowych (tzw. rajach podatkowych).
Dochody zagranicznych spółek kontrolowanych podlegają w Polsce opodatkowaniu 19% podatkiem dochodowym (po spełnieniu szczegółowych kryteriów, o którym poniżej).
Aby regulacje znalazły zastosowanie do spółek, w których podatnicy mają swoje udziały, spółki te muszą jednocześnie spełniać definicję spółek zagranicznych i spółek kontrolowanych.
Zagraniczna spółka kontrolowana
Spółką zagraniczną jest osoba prawna, spółka kapitałowa w organizacji, spółka niemająca osobowości prawnej lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej inna niż spółka niemająca osobowości prawnej, nieposiadająca siedziby lub zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w której podatnik posiada udział w kapitale, prawo głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub prawo do uczestnictwa w zysku.
Z kolei zagraniczna spółka kontrolowana została zdefiniowana poprzez odwołanie się do kryteriów dotyczących:
- terytorium siedziby lub miejsca zarządu zagranicznej spółki,
- stopnia powiązania takiej spółki z polskim rezydentem,
- rodzaju uzyskiwanych przez nią dochodów,
- stawki podatku dochodowego obowiązującej w państwie rezydencji spółki.
Często kryterium dotyczące terytorium siedziby zagranicznej spółki jest wystarczające do uznania jej za zagraniczną spółkę kontrolowaną. Ma to miejsce gdy spółka posiada siedzibę w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową (listę takich krajów ustala Minister Finansów w rozporządzeniu) lub w kraju z którym Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
W pozostałych przypadkach muszą zostać spełnione łącznie trzy zawarte w ustawie warunki, tj.:
1) podatnik posiada przez okres nieprzerwanie 30 dni min. 25% udziałów w kapitale, praw głosów w organach kontrolnych lub stanowiących lub udziałów związanych z prawem do uczestnictwa w zyskach,
2) co najmniej 50% przychodów zagranicznej spółki to przychody pasywne (np. przychody z dywidend, ze zbycia udziałów, inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych),
3) przynajmniej jeden z przychodów pasywnych spółki jest opodatkowany stawką niższą niż 14,25% lub jest z opodatkowania zwolniony lub wyłączony.
Rejestr i ewidencja zdarzeń w CFC
Podatnik zobowiązany jest do prowadzenia rejestru zagranicznych spółek (również tych, które nie są kontrolowane, ale w stosunku do których spełniony jest pierwszy z trzech wskazanych powyżej warunków), a po zakończeniu roku podatkowego, do zaewidencjonowania zdarzeń powstałych w zagranicznych spółkach kontrolowanych, w sposób umożliwiający określenie wysokości dochodu i należnego podatku.
Wyłączenia stosowania przepisów o CFC
Dochody zagranicznych spółek kontrolowanych, które podlegają opodatkowaniu od całości swoich dochodów w państwie członkowskim UE lub należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego i prowadzą w tym państwie rzeczywistą działalność gospodarczą, nie są opodatkowane przez polskich podatników. Podatnicy nie muszą również uwzględniać tych spółek w rejestrze spółek zagranicznych oraz prowadzić odrębnej ewidencji zdarzeń zaistniałych w CFC.
Ponadto, opodatkowaniu nie będą podlegać również dochody CFC, których przychody nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 250.000 euro lub które prowadzą rzeczywistą działalność gospodarczą w państwie nie będącym państwem członkowskim UE lub należącym do EOG i ich dochód nie przekracza 10% przychodów osiągniętych z rzeczywistej działalności gospodarczej.
Podatnicy będą jednak zobowiązani do uwzględnienia tych spółek w rejestrze spółek zagranicznych oraz prowadzenia ewidencji zdarzeń zaistniałych w spółce.
Opodatkowanie dochodu CFC
Przypadająca na podatnika nadwyżka przychodów CFC nad kosztami ich uzyskania, ustalona zgodnie z przepisami polskich ustaw podatkowych, może zostać pomniejszona o otrzymane dywidendy od zagranicznej spółki kontrolowanej, o kwoty z odpłatnego zbycia udziałów w zagranicznej spółce kontrolowanej oraz o kwoty nieodliczone w latach poprzednich.
Podatkiem należnym do zapłaty będzie podatek obliczony od tak ustalonego dochodu, pomniejszony o podatek zapłacony za granicą.
Maria Ratajczyk
